Mandjes met aandelen in duurzame bedrijven, waarbij de klant kan kiezen voor verschillende duurzaamheidsgradaties. Zo zou je het nieuwe beleggingsproduct van APG kunnen omschrijven. Met de in september 2021 gelanceerde iSTOXX APG World Responsible Investment Indices spelen pensioenuitvoerder APG, indexprovider Qontigo en vermogensbeheerder BlackRock gezamenlijk in op de groeiende vraag naar duurzame indexproducten op maat. Voor een actieve belegger als APG op het eerste gezicht een wat verrassende stap, want de pensioenuitvoerder staat niet bekend als een groot pleitbezorger van wat oneerbiedig ook wel ‘passief beleggen’ wordt genoemd. Een interview met APG’s Ronald Wuijster (lid raad van bestuur verantwoordelijk voor vermogensbeheer) en Ronald van Dijk (managing director quantitative strategies). “We willen primair de beste oplossing voor onze klanten aanbieden. In bepaalde gevallen kan dat ook een indexproduct zijn.”
Het verschil tussen een actieve belegger en een indexbelegger is dat eerstgenoemde mikt op een hoger beleggingsrendement dan het gemiddelde van de aandelenmarkt of een bepaalde beursindex (gewogen gemiddelde van een aantal belangrijke aandelen of andere beleggingscategorieën, zoals de AEX, S&P 500 of Nikkei 225). De indexbelegger daarentegen, belegt gespreid in een mandje van aandelen waarvan het rendement ongeveer gelijk is aan dat van de markt als geheel. De door APG, Qontigo en BlackRock gelanceerde ‘iSTOXX APG RI Index Family’ bestaat uit vijf ‘Responsible Investment Indices’ en is daarmee een indexbeleggingsproduct. Dat is een stap die je niet meteen verwacht van een pensioenuitvoerder die zich altijd heeft getoond als een overtuigde actieve belegger.
Voor het eerst biedt APG pensioenfondsen de mogelijkheid om te beleggen in indices. Zijn jullie van je geloof gevallen?
Wuijster: “Laat ik voorop stellen dat wij voor de klanten die daarvoor de mogelijkheden hebben, nog steeds pleiten voor een heel actieve vorm van beleggen. Maar die vorm brengt ook meer kosten met zich mee en is daarom pas aantrekkelijk vanaf een bepaalde vermogensomvang. Niet elke klant heeft die omvang. Er zijn kleinere fondsen die de lage kosten van een indexproduct willen, maar wel actief willen zijn op ESG-vlak (positieve invloed uitoefenen op duurzaamheid en ondernemingsbestuur, red.). Juist voor die fondsen is dit product geschikt. Daarnaast zijn sommige klanten gewoon wat minder overtuigd van beleggingsanalyses als methode om bepaalde bedrijven te selecteren. Uiteindelijk bepaalt de klant zelf wat goed voor hem is. Wij willen daar vervolgens de beste oplossing voor bieden. Die oplossing bevindt zich ergens op een continuüm, met een heel actief beleggingsbeleid aan de ene kant, en puur indexbeleggen aan de andere kant. De iSTOXX APG RI Index Family’ is niet het ultimum van actief beleggen maar er zitten wel actieve componenten in. Kort samengevat: we zijn zeker niet van ons geloof gevallen, want we zijn nog steeds oprecht overtuigd van de waarde van actief beleggen en als het voor een klant mogelijk is, adviseren we het ook. Maar we willen primair de beste oplossing voor onze klanten aanbieden. En in bepaalde gevallen kan dat dus ook een indexproduct zijn.”
Waaruit bestaan die actieve componenten?
Van Dijk: “De basis van dit product bestaat uit de ‘iSTOXX World Index’ waar vijf filters (zie kader, red.) overheen gelegd kunnen worden, afhankelijk van de voorkeur van de klant. Het eerste filter is ‘Exclusions’. Door dat toe te passen, sluit je bedrijven die niet aan bepaalde duurzaamheidsvoorwaarden voldoen, uit. Dat is, zeg maar, het instapmodel van dit product. Door additionele filters toe te passen, verhoog je het duurzaamheidsgehalte van je beleggingsportefeuille. De criteria worden dan steeds strenger en bij toepassing van alle vijf filters ontstaat dus ook de meest duurzame portefeuille. Zo ga je dus verder dan alleen beleggen in bijvoorbeeld de iSTOXX World Index. Dat maakt het een wat actievere vorm van indexbeleggen. Voor zover wij weten bestaat er nog geen andere indexreeks waarbij een pensioenfonds door de tijd heen op een consistente wijze voor een steeds ambitieuzer duurzaam beleggingsbeleid kan kiezen.”
Bestaat er geen risico dat dit indexproduct een kannibaliserend effect heeft op je aanbod van actieve beleggingsactiviteiten?
Wuijster: “Alleen al omdat je met dit product maar een deel van de beleggingsmix te pakken hebt die je als pensioenfonds nodig hebt, is dat onwaarschijnlijk. Dit is een geschikt product als je als pensioenfonds niet de schaal hebt waarbij actief beleggen aantrekkelijk wordt, maar wel serieuze duurzaamheidsambities hebt. Maar als je die grootte wel hebt, kun je door actief te beleggen nog steeds een hoger rendement behalen.”
Hoe ziet de meest duurzame beleggingsvorm van de iSTOXX APG RI Index Family eruit?
“Concreet heb je dan de bedrijven uit de iSTOXX World Index, waar bepaalde bedrijven – de Exclusions’ – uit worden gehaald. Uit wat er overblijft, worden vervolgens de duurzaamheidskoplopers geselecteerd. Daaruit kiezen we dan weer de bedrijven met een lage CO-uitstoot. Als je daaruit vervolgens de ondernemingen selecteert die een bijdrage leveren aan het bereiken van de UN Sustainable Development Goals, hou je de meest duurzame portefeuille over. Deze wordt dan nog wel zo geoptimaliseerd dat de risico’s nagenoeg gelijk zijn aan die van de brede index – de iSTOXX World Index dus.”
