553 miljard euro. Dat is het totaal belegd vermogen van APG wereldwijd (stand juni 2022). Doel: een goed pensioen in een leefbare wereld voor de deelnemers van de pensioenfondsen. De portefeuille is vanzelfsprekend goed gespreid. Van investeringen in windmolenparken in Zeeland tot Australische beursgenoteerde aandelen in winkels. En van veilige obligaties tot de wat meer fluctuerende handel in goud of soja. Wie zijn de mensen achter die beleggingen? Welke keuzes maken ze? En waarom?
In deze aflevering van de serie De Beleggers: Henny Crauwels, binnen APG verantwoordelijk voor beleggingen in de telecom- en mediasector.
Het speelveld voor Henny en zijn collega Frank Dekker is duidelijk afgebakend: grote bedrijven in de sectoren telecom, media en social media in ontwikkelde markten. De portefeuille bevat een diverse reeks aandelen: van KPN en T-Mobile US tot Netflix en The New York Times en tot Facebook en Twitter. Hun doel is niet om elke dag opnieuw slimmer te zijn dan de markt; hun tegenstander is de index die de gemiddelde waarde van alle bedrijven in hun 'universum' weergeeft. "Alles wat wij doen is relatief", legt Henny uit. "Als de index met 40% daalt en onze portefeuille met slechts 38%, dan doen we het relatief goed en besparen we een hoop geld voor de pensioenfondsen." In negen van de laatste twaalf jaar hebben ze de index inderdaad verslagen, met gemiddeld ongeveer 3% per jaar. Dit jaar liggen ze op koers om hetzelfde te presteren.
Wat moet je doen om de index vaker wel dan niet te verslaan?
"Wij hebben een zeer gestructureerde benadering van beleggen. We analyseren hoe relevante markten zijn georganiseerd en wat de relatieve sterktes zijn van de bedrijven in die markten. In het telecom-gedeelte van onze portfolio bijvoorbeeld, vinden we een markt met drie gevestigde mobiele-telefonie-aanbieders in het algemeen aantrekkelijker dan één met vier of vijf plus een aantal uitdagers. Dat laatste betekent vaak meer concurrentie, lagere prijzen [marges], minder stabiliteit en meer risico. We houden ook rekening met de gevolgen die nieuwe regulering of een veiling van nieuwe licenties kunnen hebben, en met de mogelijkheden voor nieuwe toetreders en fusies en overnames."
En hoe identificeer je de bedrijven die het succesvolst zullen zijn in een attractieve markt?
"Voor individuele bedrijven proberen we te beoordelen hoe hun concurrentiepositie zich op lange termijn zal ontwikkelen. Een belangrijke indicator daarvoor bij telecombedrijven is de kwaliteit van hun klantenservice. Daarom verzamelen en kopen we data over hun verloop, het aantal klanten dat ze kwijtraken. Maar we willen ook weten hoe goed hun digitale transformatie verloopt, want dat bepaalt hoe goed ze in de toekomst met hun klanten kunnen omgaan. Dus we proberen ons ook een oordeel te vormen over de kwaliteit van hun leiderschap, hun innovatiecultuur, hun vermogen nieuw talent aan te trekken, enzovoort. In de telecom houden trends vaak een behoorlijk lange tijd aan. Dus als je dit soort fundamentele analyses en je investeringscase eenmaal goed hebt, kun je daarvan jarenlang de vruchten plukken."
Duurzaamheid en ESG-criteria spelen een belangrijke rol in het beleggingsbeleid van APG en zijn fondsklanten. Hoe ga je daarmee om in jullie portefeuille?
"Die criteria spelen inderdaad een steeds grotere rol. Wij beleggen namens pensioenfondsen als ABP en natuurlijk hun deelnemers, en deze fondsen hebben een belangrijke maatschappelijke positie en krijgen veel media-aandacht. Ze willen niet geassocieerd worden met onethische praktijken. Maar dat is niet altijd eenvoudig. Het meest problematische onderwerp in onze sector is de manier waarop socialmediaplatforms omgaan met privacy en het modereren van content. Een platform met zeer strikt privacybeleid is misschien veilig voor kinderen, maar datzelfde beleid maakt het ook aantrekkelijk voor criminelen die het gebruiken om bijvoorbeeld wapens of drugs te verhandelen. Tijdens de opstanden in de Arabische Lente werd Facebook geroemd omdat het mensen in staat stelde zich te verenigen in hun streven naar vrijheid en democratische hervormingen. Daarna is het veroordeeld omdat het als platform werd gebruikt voor het uitlokken van etnisch geweld tegen de Rohingya in Myanmar en voor de Russische inmenging in de Amerikaanse verkiezingen."
Zijn ESG-criteria belangrijk bij beleggingskeuzes omdat je denkt dat bedrijven die ze naleven op lange termijn meer waard zullen zijn, of vanwege ideële motieven?
"Beide."
Maar wat doe je als idealisme en een winstgevend belegging elkaar bijten?
"Dat komt inderdaad voor, en dat kan serieuze dilemma's opleveren. Stel dat een socialmediaplatform eenvoudig kan worden gebruikt om leugens, hate speech en racistische uitingen te verspreiden, dan kan dat voor ons heel goed aanleiding zijn om er niet in te beleggen. Maar voor beleggers als APG is het gemakkelijker om bijvoorbeeld Twitter uit te sluiten dan een bedrijf als Facebook: daarvoor is het te groot, en heeft het in het verleden zeer aantrekkelijke rendementen opgeleverd en blijft het dat wellicht ook de komende jaren doen. En we zitten hier uiteindelijk wel om genoeg geld te verdienen zodat we nu en de toekomst pensioen kunnen uitbetalen."
Engagement is een andere belangrijke pijler onder APG's beleggingsbeleid. Kun je invloed uitoefenen op de manier waarop dit soort bedrijven omgaan met de content die op hun platforms wordt gedeeld?
"Als APG zijn we groot genoeg om een afspraak met iemand bij Facebook te kunnen krijgen, maar het is niet zo dat Mark Zuckerberg zijn agenda leegmaakt als wij hem willen spreken. We zijn, vaak samen met andere beleggers, voortdurend in dialoog met een aantal social media platforms over dit onderwerp. En we hebben als aandeelhouders natuurlijk ons stemrecht. Maar het is moeilijk te zeggen hoeveel invloed we hebben. Soms denk je dat ze hard hun best doen om dingen te verbeteren, maar dat ze zelf ook worstelen met het onderwerp. Een andere keer krijg je de indruk dat ze wel beleefd luisteren en ja knikken maar eigenlijk alleen geïnteresseerd zijn in hoe ze nog groter kunnen worden."
Nu we het over Twitter hebben: wat vind je van het spektakel waar Elon Musks overnamebod op uit is gedraaid?
"Als langetermijnbeleggers proberen we altijd het signaal te scheiden van de ruis. In dit geval horen we vooral veel ruis denk ik. En als een aandeel een keer 40 procent stijgt nadat er een overnameplan is aangekondigd, dan accepteren we gewoon dat we dat gemist hebben. Je kunt niet beleggen alleen op basis van de mogelijkheid dat een bedrijf overgenomen kan worden. Er moet altijd ook een onderliggend verhaal zijn, en daarover zijn we bij Twitter niet al te positief. Ze hebben geen goed trackrecord als het gaat om het invoeren van succesvolle nieuwe features, ze blijven primair een platform voor tekstberichten terwijl de voorkeur onder gebruikers verschuift richting visuele content, en ze zijn niet het voorkeursplatform voor 'performance advertising' waarbij adverteerders betalen om zeer gericht een bepaalde doelgroep te kunnen bereiken. Dat zijn de echte signalen waarop we onze beleggingsbeslissingen baseren."
Zie je nieuwe technologie, wet- en regelgeving of trends in consumentengedrag die de telecomsector de komende jaren zullen veranderen?
"Je hoort veel over het Metaverse natuurlijk. Wat voor ons vandaag de dag relevant is, is dat Meta daar nu miljarden in investeert. Maar alles bij elkaar is het nog te ver weg en nog te moeilijk te waarderen omdat er simpelweg nog geen use cases zijn. Het lijkt op de beginjaren van het internet, toen niemand nog werkelijk kon voorzien hoe het zich zou ontwikkelen tot wat het nu is en hoe het ons leven zou veranderen. 5G is een andere belangrijke nieuwe technologie die zich al meer bewezen heeft en die allerlei nieuwe diensten mogelijk zal maken. Het risico voor telecombedrijven vanuit mijn oogpunt is dat het, net als bij 4G, de Googles en Amazons zullen zijn die de meest winstgevende diensten zullen ontwikkelen, terwijl de telecombedrijven alleen de infrastructuur aanbieden. Daarom zijn we bijvoorbeeld positief over een Canadees telecombedrijf dat actief zelf 5G-gebaseerde diensten ontwikkelt voor de landbouw en e-health."
