Wat merkt Nederland van de haperende economie in China?

Actuele kwesties op het gebied van economie, (verantwoord) beleggen, pensioen en inkomen: iedere week geeft een expert van APG een helder antwoord op de vraag van de week. Deze keer: Chief Economist Thijs Knaap over de haperende Chinese economie. “De lagere groei moest een keer gebeuren.”

Een economische groei van 4 procent in het vierde kwartaal van 2021. Menig land zou ervoor tekenen. Voor China, dat het cijfer maandag bekendmaakte, is het niets minder dan een tegenvaller. Het is zelfs een van de laagste groeicijfers sinds 1990. Nu de indrukwekkende economische groei van China tot een voorlopig einde lijkt te zijn gekomen, doemt de vraag op: wat gaan wij ervan merken? 

Een gebeurtenis in de Chinese economie kan volgens Knaap op drie manieren doorwerken in andere landen. Via de handel in goederen en diensten, via financiële kanalen en via de prijs van grondstoffen. Bij de handel in goederen en diensten, het handelskanaal, draait het vooral om de Chinese export, en in (veel) mindere mate de import. Van de pen waar je mee schrijft tot de telefoon waar je mee belt: grote kans dat het uit China komt. “Het is een beetje een Nederlands instinct om meteen aan handel te denken. Maar het opmerkelijke is dat dit instinct in het geval van China klopt,” aldus Knaap. “Want van de drie genoemde manieren heeft het handelskanaal met China de grootste invloed op Nederland.” Dat was te merken toen Nederland aan het begin van de coronapandemie mondkapjes nodig had en China die niet meteen kon leveren. Knaap verwacht niet dat het lagere Chinese groeicijfer direct grote gevolgen heeft voor de handel met Nederland. Hoogstens is de levertijd van bijvoorbeeld telefoons wat langer.

Handel
Men zou denken dat het handelskanaal ook het belangrijkste is in de economische relaties van Nederland met veel andere landen, maar dat is volgens Knaap niet zo. “Het beste voorbeeld hiervan zijn de Verenigde Staten, waar Nederland ook veel handel mee drijft. Toen in 2008 de financiële markten daar instortten, ging het ook hier goed mis en kwamen banken als Fortis en ABN AMRO in grote problemen. Ineens bleek het financiële kanaal de grootste invloed te hebben. De recessie in Nederland kwam namelijk niet doordat er vanuit de Verenigde Staten minder vraag was naar Nederlandse producten, maar door de blootstelling aan het Amerikaanse financiële stelsel. Dat geldt voor vrijwel elke grote economie waar Nederland handel mee drijft, maar níet voor China. Dat komt doordat Beijing heel lang zo min mogelijk financiële banden met het buitenland wilde. Daardoor is de buitenlandse invloed beperkt en kent China weinig blootstelling aan het internationale financiële stelsel. Gevolg hiervan is dat een terugval in de Chinese groei veel minder ernstig is voor een open economie als de Nederlandse, dan wanneer het misgaat op Wall Street.”

Financiële banden
De financiële banden tussen China en de rest van de wereld zijn dus relatief klein, al komt er wel steeds meer buitenlands geld China binnen. Zo was in 2018 slechts 8,5 procent van de Chinese aandelenmarkten in buitenlandse handen. In het derde kwartaal van 2021 was dat gegroeid tot 10,5 procent. “De invloed van de Chinese markt is voor APG en andere beleggers wel wat toegenomen de afgelopen jaren, maar het is nog steeds niet heel veel,” aldus Knaap. Dat uit zich ook in de cijfers over 2021. “Dat was een hartstikke goed jaar, met in de ontwikkelde markten rendementen op aandelen van tegen de 30 procent. Kijk je naar de opkomende markten, waaronder China, dan gaat het om heel bescheiden rendementen, een procent of 5. Dat is vervelend voor ons als investeerder, maar geen ramp doordat China slechts een bescheiden plek in onze portefeuille inneemt. Dan zie je in het klein wat voor de wereld in het groot geldt. Presteert de markt in China even wat minder? Dan valt niet meteen de hele wereldeconomie stil.”

Dan is er nog de prijs van grondstoffen. “Als China heel snel groeit, is er grote vraag naar olie, ijzer en cement en merk je dat die duurder worden. Dat is een tijd heel belangrijk geweest, zo eind jaren negentig en begin deze eeuw. Toen liep de olieprijs hoog op omdat de wereld niet gewend was aan die sterk toegenomen vraag vanuit China. Dat is inmiddels wel het geval en de invloed van Beijing op de grondstoffenprijs is nu een stuk minder.”

Gevolgen
Dat China’s groeicijfers nu wat lager zijn, vindt Knaap niet vreemd. “Dat moest een keer gebeuren. Het land kan niet de rest van de eeuw met 10 procent per jaar blijven groeien.” Door de beperkte blootstelling aan het wereldwijde financiële stelsel hoeft de lichte hapering in de Chinese economie ook niet direct gevolgen te hebben voor de Nederlandse economie. Bij haperingen in productie en transport bestaat de kans dat China niet langer alle producten op tijd kan leveren, wat consumenten en bedrijven hier wel zouden merken. “Interessanter is de vraag of de economische groei verder vertraagt,” vertelt Knaap. “Een echt stagnerende economie is op een gegeven moment moeilijk meer bij te sturen. Dan is het afwachten hoe de Chinese bevolking reageert en wat dat voor gevolgen zou hebben voor de positie van Xi Jinping en de communistische partij. Het verhaal is dat de machthebbers in China regeren bij de gratie van de hoge economische groei. Wat er dan gebeurt bij een serieuze recessie is moeilijk te voorspellen. Maar daar zijn we, met 4 procent economische groei, nog lang niet. Bovendien zijn de Chinezen erg goed in het beheersen van dit soort economisch risico.