“Onze generatie wil vrij zijn”

Doorwerken tot je 67e en daarna genieten van je oude dag. Of kan het ook ánders? Een zoektocht naar Plan P: vernieuwende ideeën en alternatieve scenario’s voor de inrichting van leven, werk en pensioen. Omdenken voor en door jong en oud.

In deze aflevering millennials Saska van Engen (30) en Puck Landewé (33) over financiële onafhankelijkheid en eerder stoppen met werken.     

Op 31 december 2025 is het D-day voor Saska van Engen (30). Op die datum wil ze voldoende gespaard en belegd vermogen hebben opgebouwd om afscheid te kunnen nemen van haar vaste baan. Daar heeft ze het overigens uitstekend naar haar zin, maar de vrijheid lonkt. ‘Als ik op dinsdagochtend wil gaan wandelen, een van mijn passies, dan kan dat gewoon.’ En is er een droom: in de Zweedse bossen wonen en volop van de natuur genieten, ver weg van de ratrace. Puck Landewé (33), denkt al over een jaar te kunnen gaan ‘rentenieren’ en van de opbrengst van haar beleggingsportefeuille te kunnen leven. Ook voor haar is vrijheid een sleutelwoord: ‘Ik wil mijn hart kunnen volgen, ook als het weinig of niets verdient. Ooit wil ik boswachter worden.’

Kantoortuin of eigen tuin?

Van Engen en Landewé zijn beiden aanhangers van de FIRE-filosofie, die staat voor: Financial Independence, Retire Early. Oftewel: financieel onafhankelijk worden om bijvoorbeeld al vóór je veertigste met pensioen te kunnen, in plaats van pas op je 67^e. Of om niet meer elke dag in een kantoortuin achter een beeldscherm te hoeven zitten, maar meer tijd over te houden voor je eigen tuin, reizen of een eigen onderneming. Die vrijheid moet gekocht worden met het streven naar financiële onafhankelijkheid: minder uitgeven dan er binnenkomt en het verschil beleggen, zodat je uiteindelijk van rendement en dividend kunt leven.

Lees in deze reeks ook: 5 kanttekeningen bij de FIRE-filosofie  

Op de foto: Puck Landewé

Van dealingroom naar bijenwaskaarsen

Na haar twee masters in economie en finance werkte Van Engen bij accountantsorganisatie EY en op de dealingroom van ABN Amro, als risk controller. ‘Al snel kwam ik erachter dat die wereld me toch niet trok: te hard, te weinig mensgericht en ik miste maatschappelijke relevantie.’ Begin dit jaar werd ze business controller bij zorginstelling Beweging 3.0. ‘In de zorg is minder achterkamertjespolitiek en ellebogenwerk: je werkt samen om andere mensen te helpen. Dit past veel beter bij me.’ Naast haar baan heeft ze een bedrijfje in bijenwaskaarsen, een hikingblog en een website waarin ze adviseert en blogt over bewust omgaan met financiën en beleggen: FinanceMonkey.nl, met zo’n 22.000 volgers per maand. Vooral die laatste activiteit levert extra inkomsten op en draagt bij aan haar ultieme doel: op haar 35^e financieel onafhankelijk worden, samen met haar vriend. ‘Dan kunnen we onze negen-tot vijf banen inruilen voor de vrijheid om ánders te leven, met meer tijd voor onszelf en voor hulp aan anderen in de samenleving.’

Kantelmoment

Landewé werkte na haar mode-opleiding achtereenvolgens bij Wehkamp, VodafoneZiggo en de beursgenoteerde fietsfabrikant Accell Group als brand- en communicatiemanager. Eind vorig jaar zegde ze haar baan op. Het was een kantelmoment: ‘Mijn moeder was ernstig ziek en overleed, mijn relatie klapte en ik kreeg de ziekte van Pfeiffer. Toen ben ik gaan nadenken: hoe krijg ik meer rust in mijn leven?’ Ze nam een Eat Pray Love-sabbatical, woonde een tijdje in Rome en begon met platform Fireforwomen.com: maandelijks 27.000 volgers en 1.400 community-leden. Landewé heeft inmiddels drie vrouwen voor zich werken en verdient goed met haar site, waarmee ze Nederlandse vrouwen meer financieel-savvy wil helpen maken. Dat is hard nodig, stelt ze. ‘Zelfs mijn hoogopgeleide vriendinnen reageerden terughoudend op mijn FIRE-plannen: “Is zelf beleggen niet heel risicovol?” Mijn antwoord: niet als je het met kennis van zaken en verstandig doet. De media werken ook stigmatiserend: personal finance- artikelen voor mannen gaan vaak over vermogen opbouwen, die voor vrouwen vooral over besparingsmogelijkheden. Kennelijk is beleggen voor en door vrouwen nog steeds een taboe, dat wil ik doorbreken.’

Elke euro omdraaien  

Besparen én het overgebleven geld slim investeren: het is allebei nodig voor financiële onafhankelijkheid. Van Engen en haar vriend zetten elke maand de helft van hun inkomsten opzij: ‘We hebben bewust keuzes gemaakt: we rijden geen auto, zijn buiten de Randstad gaan wonen, letten op onze uitgaven bij de supermarkt… We draaien echt elke euro om.’ Het bespaarde geld wordt voor 99 procent belegd: via indexfondsen en pensioenbeleggers. Maar wat als de beurs instort? Zitten de millennials die FIRE najagen dan straks zonder fatsoenlijk pensioen? Die angst is ongegrond, aldus Van Engen. ‘Ik ben pas 30. In het begin kun je best wat meer risico nemen en vooral in aandelen zitten voor het rendement en dividend. Naarmate je dichter bij je pensioen komt, kun je minder risico nemen en bijvoorbeeld meer in obligaties gaan. Pensioenuitvoerders doen hetzelfde.’ Van Engen wijst verder op het belang van een goede spaarbuffer en stalen zenuwen: ‘Je moet niet in paniek verkopen als het even minder gaat, maar je hoofd koel houden. Die beurs trekt wel weer aan. Dat is ook weer gebleken tijdens de coronacrisis.’

Financiële vrijheid creëren 

Stick to the plan, beaamt Landewé. Ook zij doet aan index- en pensioenbeleggen, maar ze investeert daarnaast in vastgoed: vorig jaar kocht ze haar eerste beleggingspand. Met de opbrengst van de verkoop van haar huis (ze gaat huren) wil ze nog een paar panden kopen. Zorg voor een buffer en let op je uitgavenpatroon, zegt ook Landewé. Maar ze wil wel lekker leven, niet té sober. Ze legt de nadruk liever op meer verdienen: via een lucratieve nevenactiviteit of door meer te gaan werken en beter te onderhandelen over het salaris. ‘Nederland is kampioen deeltijdwerken. Veel vrouwen zijn financieel afhankelijk van hun partner, we kennen een gender pay gap. Als vrouwen meer gaan verdienen, kunnen ze hun financiële positie versterken én vermogen opbouwen.’ Daar is niets elitairs of verwends aan, zoals critici van de FIRE-beweging beweren, aldus Landewé. ‘Ik ben in een fijn gezin geboren en heb een goede opleiding gehad. Ik ben dus absoluut bevoorrecht. Helaas zijn er in Nederland veel mensen die minder geluk hebben en voor wie financiële onafhankelijkheid niet haalbaar zal zijn. Aan de andere kant ben ik ervan overtuigd dat mensen veel meer mogelijkheden hebben om hun positie te verbeteren dan ze vaak denken. Ook als je maar een tientje per maand overhoudt om te beleggen, kun je de regie pakken en op de lange termijn meer financiële vrijheid creëren.’

Millennials willen hun pensioen zelf regelen…

Het Nederlandse pensioenstelsel is een reden op zich om naar FIRE te streven. ‘Ik ga ervan uit dat er later geen AOW meer voor mijn generatie is’, stelt Van Engen. ‘Door de vergrijzing en het grote aantal vijftigers dat straks de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, zal het gat tussen wat er aan AOW-premies binnenkomt en het geld dat moet worden uitgekeerd groter worden. Nu wordt dat nog aangevuld uit overige belastinginkomsten, maar als de discrepantie steeds groter wordt, is dat wellicht niet meer haalbaar. De kans is dus groot dat het stelsel in de toekomst overhoop moet worden gegooid, omdat het te duur geworden is en niet meer kan worden opgehoest. Dat is oneerlijk voor mij en andere millennials, maar je kunt beter pragmatisch zijn en je pensioenvoorziening zelf gaan opbouwen.’ Van Engen is via haar werkgever aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds, daarnaast doet ze aan pensioenbeleggen om de gehele fiscale jaarruimte te benutten. ‘Ik zou het liever helemáál zelf doen, dat kan in Nederland helaas niet.’

Maar creëert het collectieve pensioenstelsel uiteindelijk niet voor iedereen de meeste waarde, zowel voor jong als oud? Van Engen denkt er als representant van de millennialgeneratie anders over. Het nieuwe pensioenstelsel is een stap in de goede richting, vindt ze. ‘Maar het moeten uiteindelijk echt individuele pensioenpotjes worden. Nu kan in goede jaren het beleggingsrendement van niet-gepensioneerden worden afgeroomd ten gunste van gepensioneerden, zodat het pensioenfonds in slechte jaren aan de verplichtingen kan voldoen en niet hoeft te korten. Om deze verschuiving weer goed te maken voor de niet-gepensioneerden, moet voor de langetermijnverplichtingen een hoger rendement behaald worden, door het lopen van meer risico. Daardoor zal de minimale dekkingsgraad echter weer stijgen. Er is dus sprake van een vicieuze cirkel, die je kunt doorbreken door te kiezen voor individuele pensioenpotjes, in plaats van één gezamenlijke pot.’

… en duurzamer beleggen

Ook Landewé vroeg tevergeefs aan elke werkgever of ze haar pensioen zelf kon regelen. ‘Millennials willen graag zelf in charge zijn.’ Bovendien vindt ze het huidige pensioenstelsel niet toegankelijk, niet flexibel en niet transparant. ‘Je legt via de pensioenpremie een paar honderd euro per maand in, maar je weet niet waarin dat wordt belegd. Dat voelde niet prettig. Ik kan nu zelf bepalen wat er met mijn pensioengeld gebeurt, mijn eigen risicoprofiel kiezen en duurzamer beleggen. Mijn generatie wil geen aandelen Shell of Tata Steel meer, we willen een betere wereld.’