Actuele kwesties op het gebied van economie, (verantwoord) beleggen, pensioen en inkomen: iedere week geeft een expert van APG een helder antwoord op de vraag van de week. Deze keer: Charles Kalshoven, macro-econoom en expert strateeg bij APG, over de oproep van CNV om personeelsaandelen niet langer te belasten. Vormt dit inderdaad het ei van Columbus waarmee de ongelijkheid kan worden tegengegaan?
In tegenstelling tot de ons omringende landen, kent Nederland geen traditie om werknemers via aandelen mee te laten delen in de winst van het bedrijf. Volgens CNV gaat het hier om minder dan 10 procent van de bedrijven. Die schenken aandelen aan hun werknemers, wat vooralsnog wordt gezien als loon waarover belasting moet worden betaald. De vakbond wil nu dat een bedrijf tot 2000 euro aan aandelen belastingvrij aan werknemers kan schenken. Dat zou helpen de toenemende ongelijkheid tegen te gaan.
‘Graaiflatie’
Het plan van het CNV komt in een tijd dat grote bedrijven worden beschuldigd van ‘graaiflatie’, waarbij de inflatie wordt gebruikt om prijzen meer dan nodig te verhogen. “Ik denk niet dat je het als de oplossing voor graaiflatie moet zien”, zegt Kalshoven. “Ten eerste moet je je niet blindstaren op winstmarges van het moment. Die kunnen ook weer dalen, bijvoorbeeld door de flink oplopende lonen. Zo stegen de in mei afgesproken cao-lonen met 8,2 procent. En voor zover er structureel abnormaal hoge winsten zijn, wijst dit op een gebrek aan marktwerking. Pak die misstand dan aan bij de bron door de concurrentie te bevorderen. Het laten delen van werknemers in monopoliewinsten is geen echte oplossing. Consumenten – werknemers van andere bedrijven – betalen dan nog steeds te veel voor hun spullen.”
Toch zit er volgens de econoom een sympathieke kant aan het idee. “De toegevoegde waarde van een bedrijf wordt verdeeld onder de kapitaalverschaffers (aandeelhouders) en de werknemers. Als de lonen achterblijven en de winsten stijgen, dan kunnen werknemers via hun aandelen toch profiteren.”
Voordeel is ook dat je als werkgever dan flexibeler kunt zijn in je beloningsbeleid. “Als het wat minder gaat met je bedrijf, resulteert de uitkering van aandelen aan werknemers in lagere (loon)kosten. In ieder geval als je niet een bedrag maar een bepaald aantal aandelen hebt afgesproken.” Maar ook hier geldt dat elk voordeel zijn nadeel heeft, in dit geval voor de werknemer. “Een belegger zal zijn risico het liefst zoveel mogelijk spreiden. Maar als het slecht gaat met een werkgever, loopt een werknemer met aandelen van zijn werkgever een dubbel risico. Zijn baan staat op de tocht én zijn aandelen dalen in waarde.”
Ook kan het ten koste gaan van de onderhandelingspositie van de vakbond. “Die wil dat de aandelen bovenop het reguliere loon komen. Maar de kosten van de aan de werknemers geschonken aandelen zullen toch deels uit de bestaande loonruimte komen. Werkgevers kunnen dan eerder een hogere looneis weigeren en wijzen op het feit dat de werknemers al aandelen hebben gekregen.”
