Rowan Siskens over agile leven en het boemerangpensioen
Doorwerken tot je 67e en daarna genieten van je oude dag. Of kan het ook ánders? Een zoektocht naar Plan P: vernieuwende ideeën en alternatieve scenario’s voor de inrichting van leven, werk en pensioen. Omdenken voor en door jong en oud
Rowan Siskens: “Waarom zou je niet elke drie, vijf jaar een paar maanden met verlof gaan?”
Op je 27e met pensioen
Rowan Siskens was net twee jaar in dienst bij zijn eerste werkgever, toen hij tijdens zijn beoordelingsgesprek aangaf een periode met onbetaald verlof te willen. Zijn managers reageerden verrast, maar ook positief. Een half jaar later was het zover: na een pensionado-party, waar iedereen verkleed kwam als krasse knar of oud besje, brak een periode aan van vijf maanden vrij. Siskens (destijds 27) ging surfen op Bali, met zijn vriendin reizen in Mexico en schreef een boek: Agile leven. In dat boek licht hij de filosofie toe achter zijn levenswijze: na elke drie tot vijf jaar werken een paar maanden met onbetaald verlof. De term sabbatical dekt de lading niet, aldus Siskens, hij noemt het liever tussentijds of terugkerend pensioen. Een soort boemerangpensioen dus, in plaats van één lange rustfase aan het eind van ons werkzame bestaan.
Kort-cyclisch leren, werken en rusten
In zijn boek trekt Siskens – IT’er van beroep – de parallel met agile werken: projecten opsplitsen in ‘sprints’ met tussentijdse doelen. Na elke sprint kijk je naar verbeterpunten en pas je doelen en werkwijze zo nodig aan. Zo ben je wendbaarder en kun je beter inspelen op verandering. Eigenlijk is het leven ook zo’n project, aldus Siskens. Dat project wordt echter nog ouderwets lineair aangestuurd: eerst zo’n 20 jaar leren, vervolgens 40 jaar werken en dan nog 20 jaar pensioen, als je geluk hebt. Onderwijs, cao’s en pensioenstelsel volgen een vast patroon, waarbij we de drie levensfasen ná elkaar doorlopen en cross-overs lastig of onmogelijk zijn. “Dat is zo gegroeid, terwijl we ons leven veel slimmer, meer agile, kunnen inrichten”, stelt Siskens: met kort-cyclische sprints van een paar jaar werken, afgewisseld door een periode van rust, reflectie en eventueel bij- of omscholen om de koers in de carrière te verleggen. Klinkt logisch, maar hoe pakken we dat aan en wie gaat dat betalen?
Waarom liever tussendoor al met pensioen?
Vóór zijn eerste baan maakte Siskens een wereldreis. Om dat ultieme vrijheidsgevoel nog een keer te beleven, wil hij niet wachten tot zijn 67e. “Want misschien haal ik dat wel niet. In mijn directe omgeving had ik twee voorbeelden van mensen die vlak na hun pensionering overleden.”
Bovendien lopen we aan tegen de pensioenpatstelling van tijd, middelen en energie, zeker nu de leeftijdsverwachting stijgt en de pensioenleeftijd verder opschuift. Jongeren hebben tijd en energie om leuke dingen te doen, maar geen geld. Werkende volwassenen hebben geld, maar geen tijd en hun energie wordt opgeslokt door hun baan en een jong gezin. Ouderen hebben geld en tijd, maar vaak geen energie meer voor het beklimmen van Mount Everest of het najagen van een andere droom. Het tussentijdse pensioen kan die patstelling doorbreken, volgens Siskens. Het maakt dromen waar, creëert werkgeluk en kan ervoor zorgen dat mensen langer blijven doorwerken.
“Als je blij bent met wat je doet, dan wordt de pensioenleeftijd slechts een getal en volkomen irrelevant.” Bovendien past het terugkerend pensioen goed bij trends als flexibeler werken, digitalisering en levenslang leren.
Wie zal dat betalen?
Siskens had 5000 euro gespaard voor zijn eerste pensioenperiode. Eigenlijk niet genoeg, maar hij wist ermee rond te komen omdat hij tijdens zijn reizen bij vrienden en familie kon verblijven. Zijn vriendin betaalde de vaste lasten. Hij spaart nu alweer voor zijn volgende pensioen. Wie agile wil leven, moet offers brengen: buiten de stad wonen om de kosten van hypotheek of huur te drukken, geen (grote) auto rijden en ‘geen bullshit bij de Action’ kopen. De besparingen worden vervolgens geïnvesteerd, bijvoorbeeld via (index)beleggen. “Het is nu eenmaal makkelijker om 10 procent te besparen dan om tegen je baas te zeggen dat je 10 procent extra wilt verdienen”, aldus Siskens.
Die baas kan wel op een andere manier bijdragen. Bijvoorbeeld met de mogelijkheid om een deel van het salaris te sparen en daarmee dagen in te kopen. Of met het doorbetalen van de pensioenpremie tijdens het onbetaald verlof om een later pensioengat te voorkomen.
Blijft er nog wat over voor later?
Maken seriepensionado’s niet alles op, zodat er straks te weinig overblijft voor de oude dag? Juist níet, stelt Siskens. “Voor veel millennials is pensioen een ver-van-mijn-bed-show. Door nu al af en toe met pensioen te gaan wordt het een náást-je-bed-show. Je wordt je bewuster van het belang van goede financiële planning om straks dingen te kunnen doen die je leuk vindt. Een voorschot uit de pensioenpot om het tussentijds pensioen te financieren, lijkt me bijvoorbeeld geen goed idee. Dan heb je later te weinig.”
Siskens is ook co-host van het ‘pensioenseizoen’ van de Spaarpodcast. “Daar leggen we het pensioenstelsel op een toegankelijke manier uit en proberen we jongeren pension wise te maken. Misschien zou ook APG op een vernieuwender manier aan meer pensioenbewustzijn bij jongeren kunnen werken. Nu gaan mails en brieven over pensioen vaak meteen de prullenbak in, merk ik.” Inmiddels is Siskens weer aan het werk, als Application Engineer bij het Rotterdamse softwarebedrijf Mendix. Hij wil er promotie maken, maar over een jaar of vier ook weer graag een time-out, al is eerst zijn vriendin aan de beurt. Het doel voor zijn tweede pensioen: een pop-up restaurant aan het water, of het bouwen van een woonboot. “Die staan allebei op mijn Droomlijst en ik heb nog zó veel andere plannen.”
Wat vinden werkgevers ervan?
Siskens ziet ook voordelen van agile leven voor werkgevers: het werk van de interim-pensionado kan tijdelijk opgevangen worden door collega’s. Daardoor ontstaan jobshifts en rolwisseling, wordt de inzetbaarheid van mensen breder en het begrip voor elkaars werk groter.
Wat vindt Siskens’ eígen werkgever van zijn voornemen om over een paar jaar weer met pensioen te gaan? We vroegen het Radjesh Ramautar, Siskens’ direct leidinggevende bij Mendix, een snelgroeiend Nederlands bedrijf met mondiale ambities, dat in 2018 werd overgenomen door Siemens.
“Wij moeten met miljardenbedrijven concurreren om schaars talent”, schetst Ramautar. ‘Om de beste mensen te boeien en te binden is het belangrijk dat ze de mogelijkheid krijgen om zich te ontplooien, zowel in hun werk als daarbuiten. Daarin moet je als bedrijf investeren, maar het levert ons ook iets op. Tijdens hun verlof kunnen mensen reizen, kennismaken met andere culturen, ervaringen opdoen en hun horizon verbreden. Dat zorgt voor energie, relativeringsvermogen en nieuwe inzichten. Ze komen altijd rijker terug dan toen ze weggingen en dat is ook goed voor het bedrijf.”
Kun je wel promotie maken als je vaak met pensioen gaat?
Ramautar: “Rowan is getalenteerd, gedreven en sociaal, hij heeft alles in zich om een goede manager te worden. Wel zal hij die volgende stap sneller kunnen zetten, als hij pas over vijf tot zeven jaar met pensioen gaat. Maar voorlopig is dat nog ver weg. Ons bedrijf heeft een startupmentaliteit en groeit gigantisch. Een paar maanden vooruitplannen is soms al lastig, laat staan een paar jaar.”
Het pop-up restaurant van Siskens zal dus misschien nog wat langer moeten wachten. Eérst nog even een sprintje trekken.