Financiële onafhankelijkheid bereik je niet alleen door voldoende geld te verdienen. Het begint veel simpeler: namelijk met inzicht in en betrokkenheid bij de huishoudelijke administratie. Op de hoogte zijn van zaken als de hypotheek of huur, gas en elektriciteit, leningen, toeslagen, verzekeringen, belastingen en andere belangrijke financiële documenten. Weten welke rekeningen er liggen. In een ideale wereld regelen partners hun huishoudboekje samen, maar in de praktijk ligt dat toch even anders. Volgens onderzoek van het Nibud neemt in bijna 70 procent van de huishoudens één van de twee partners de volledige financiële administratie op zich. Bij 50-plussers is dat overwegend de man – als het om een traditionele relatie gaat.
Kortom, in feite moet bijna driekwart van de Nederlandse inwoners – dus niet alleen vrouwen – aan de bak om een gelijkwaardiger grip op de gezinsfinanciën te veroveren. De vraag hoe je zoiets kunt stimuleren, is echter niet makkelijk te beantwoorden. En daar komt nog bij, aldus Naima Azough, dat mensen met een migratieachtergrond en praktisch opgeleiden extra veel moeite met financiële rompslomp hebben. “Financiën, alles met papieren: het levert sneller angst op. Instanties als de overheid, banken en pensioenfondsen staan niet dichtbij.”
Naima Azough weet waar ze het over heeft: ze groeide op in een Marokkaans-Nederlands arbeidersgezin. Zelf ging ze wel studeren en werkte vervolgens onder meer als programmamaker voor de IKON, De Balie en de VPRO. Van 2002 tot 2010 was ze lid van de Tweede Kamer voor GroenLinks. Tegenwoordig is Naima zelfstandig adviseur en partner bij Colourful People, een executive search, training- en adviesbureau dat gespecialiseerd is in diversiteit.
“Ik denk dat we niet moeten onderschatten hoe spannend mensen zaken als belastingen, verzekeringen en pensioen vinden”, zegt ze. “Hoe eng dat voor ze is. Ik zie dat ook bij mijn eigen ouders. En dat heeft deels met een migratie-achtergrond te maken, maar nog veel meer met opleidingsniveau en klasse.”
Nieuwe inzichten
Hier ligt dus een taak voor alle organisaties die zich bezighouden met financiële dienstverlening. Bijvoorbeeld door meer hulp te bieden, meer voorlichting te geven. Door drempels te verlagen.
Naima: “Maar als we over financiële dienstverlening praten, kijken we meestal vooral naar het bankwezen. En te weinig naar pensioenfondsen. Want áls we het al over pensioenfondsen hebben, dan gaat het in mijn beleving óf over de ethische keuzes die wel of niet gemaakt worden bij beleggingen, óf over pensioenuitkeringen die omlaag gaan. Ik vond het heel leuk om nu van jou, Annette, meer te horen over collectiviteit, zorgzaamheid en onderlinge solidariteit. Dat zijn fundamentele waarden. Ik denk dat je alleen al met die waarden zoveel dichter bij de mensen kunt komen. En zeker bij mensen die een lager inkomen hebben of minder hoog opgeleid zijn. Die willen vertrouwen hebben. Daar zoeken ze ook naar.”
Annette: “Dat vind ik een mooi inzicht. Dat pensioenfondsen binnen de financiële dienstverlening een bijzondere positie innemen wist ik natuurlijk al, maar door jou besef ik het nog sterker. Wij hebben het juiste DNA, we doen het voor het collectief, we komen voort uit solidariteit. En wij hebben heel veel dienstbare en zorgzame medewerkers, we hebben – anders dan banken – een klantcontactcenter en ook de mogelijkheid om dat in stand te houden.
Maar ik realiseer me nu dat als wij een brief naar een deelnemer sturen, dat wij dan vanuit ons perspectief vinden dat we informatie delen. Dat we iemand erbij betrekken. Maar eigenlijk schrikken mensen soms van zo’n brief. Het komt bij hen anders binnen. Dus hoe kunnen we nou ons DNA en onze doelgroepen beter met elkaar verbinden? Dat is een belangrijke vraag die wij onszelf moeten stellen.”
