“Kans op verlaging pensioenen in vernieuwde stelsel gehalveerd”

PPF APG is van de pensioenfondsen die in de eerste golf, in 2025, invaren naar de solidaire premieregeling, de eerste die alle wettelijk verplichte plannen heeft gepubliceerd en bij de toezichthouder heeft ingediend. Tinka den Arend, werkgeversvoorzitter en bestuurslid van PPF APG, blikt terug op dat traject, kijkt vooruit en geeft haar mening over de Wtp. “Dankzij het vernieuwde stelsel kunnen we echt doen waartoe we op aarde zijn.”

In het kort:

• Het implementatieplan PPF APG ligt ter beoordeling bij de Nederlandsche Bank (DNB). Binnen een half jaar hoort het fonds of er aanpassingen nodig zijn.
• PPF APG verwacht dat het vernieuwde pensioenstelsel leidt tot een hoger én stabieler pensioen voor gepensioneerden.
• De sociale partners hebben besloten dat iedereen evenveel moet profiteren van de stelselwijziging. Daarvoor is een compensatie afgesproken, die de werkgever voor zijn rekening neemt.

Mijlpaal op mijlpaal voor PPF APG. Het verantwoordingsorgaan van het fonds heeft een positief advies gegeven over de evenwichtigheid van de transitie, en ook de Raad van Toezicht heeft zijn goedkeuring verleend. Bovendien werd in december door de accountant (de zogenaamde agreed upon procedure) en door het bestuur een positief voorlopig oordeel gegeven over de datakwaliteit. Een cruciale stap in de transitie naar het vernieuwde stelsel, en iets dat een prominente plek inneemt in het implementatieplan dat op 20 december (ook een hoogtepunt) ter beoordeling werd verstuurd naar DNB.

En nu?
“Nu is het afwachten, DNB gaat over tot de beoordeling ervan. Binnen een half jaar horen we of we nog zaken moeten aanpassen.”

Het kan dus zijn dat DNB akkoord is, maar het kan ook dat er dit jaar nog veranderingen aan het implementatieplan moeten worden doorgevoerd. Komt de invaardatum van 1 januari 2025 dan in gevaar?
“Als wij principiële keuzes moeten heroverwegen, dan kost dat tijd. We zullen nieuwe besluiten moeten nemen, die we wederom goed en gedegen moeten afstemmen. Maar we verwachten dat niet, we hebben een grondig plan met tienduizenden doorgerekende scenario’s ingediend, waarin zeer concreet wordt beschreven wat de gevolgen zijn van de Wtp voor de deelnemers. De evenwichtigheid van de transitie en het invaren daarnaartoe wordt heel goed duidelijk.”

Wat zijn die gevolgen voor de deelnemers?
“Heel concreet: het vernieuwde pensioenstelsel leidt naar verwachting tot een hoger én stabieler pensioen. Bij de huidige dekkingsgraad van ongeveer 120 procent kunnen de pensioenen op het moment van de transitie gemiddeld 5 procent omhoog. Daarbovenop komt nog, voor zover van toepassing, een inhaalindexatie van 2,8 procent. De kans dat de pensioenen moeten worden verlaagd wordt in het vernieuwde stelsel bovendien gehalveerd. APG heeft hiertoe sommen gemaakt op basis van 10.000 scenario's van DNB en de vormgeving door PPF APG van het oude en het nieuwe contract. Deze sommen zijn nog eens herhaald op basis van eigen scenariosets van APG. In beide gevallen wordt de kans op een verlaging van een ingegane pensioenuitkering gehalveerd in het nieuwe stelsel ten opzichte van het oude stelsel. Want wat wel eens onderbelicht wordt: het huidige stelsel piept en kraakt. Wij hebben in het voortraject veel overleg gehad met de sociale partners. Samen kwamen we eigenlijk al snel tot de conclusie dat we onze indexatie-ambitie niet kunnen waarmaken in het oude systeem en dat dit wel zou kunnen in het vernieuwde stelsel. In het oude systeem moet je namelijk hele hoge buffers opbouwen, voordat je de pensioenen mag verhogen. In het vernieuwde stelsel is de buffereis minder streng, waardoor je de pensioenen sneller kunt verhogen en deelnemers een beter perspectief krijgen op een hoger pensioen. Vanaf dat moment hebben we gezegd: wij willen zo snel mogelijk over naar de Wtp, want dan kunnen we doen waartoe wij op aarde zijn, namelijk het beste pensioen voor onze deelnemers realiseren.”

Een kleinere buffer betekent ook meer risico voor de deelnemers van PPF APG?
“De buffer kan in het vernieuwde stelsel heel gericht worden ingezet om de uitkeringen niet te hoeven verlagen. Bovendien ben je in het huidige stelsel erg afhankelijk van de rente, iets dat tot grote risico's voor gepensioneerden leidt. Dat werkt anders in het vernieuwde stelsel. Ook kunnen goede en slechte rendementen worden gespreid bij gepensioneerden, zodat de uitkeringen stabieler worden. Aan de andere kant krijgen jongeren straks een persoonlijk pensioenvermogen waarover ze hun eigen rendement behalen. Die rendementen bewegen mee met de economie en dat zorgt voor meer schommelingen dan we nu gewend zijn.”

Vooral positivisme, maar binnen politiek Den Haag laait de discussie juist weer op of de overgang naar de Wtp wel zo verstandig is. Wat vind jij daarvan?
“Het is verwarrend voor de deelnemers. Immers, de discussie leidt tot misverstanden. Mensen denken bijvoorbeeld dat hun pensioen in gevaar komt door de Wtp, maar dat is helemaal niet zo. Pensioenen zijn en blijven levenslang, en bij PPF APG houdt iedereen ten minste wat hij of zij heeft.”

Welke vragen leven er vooral bij jullie deelnemers?
“Iedereen betrekt het op zichzelf: wat betekent de Wtp voor mij? Ons antwoord: wij verwachten dat iedereen erop vooruitgaat, onder meer vanwege de lagere buffereis. Rendementen op beleggingen gaan meteen naar het pensioenpotje.”

Profiteert iedereen bij PPF APG in gelijke mate van de overstap naar het vernieuwde stelsel?
“Nu betalen de jongeren relatief veel voor het pensioen dat ze opbouwen, in de tweede helft van hun carrière verdienen ze dat weer terug. In het vernieuwde stelsel is dat in balans en wordt het eerlijker, iedereen ‘stort’ de premie in zijn of haar persoonlijke pensioenvermogen. Maar doordat je het systeem verandert, is er een groep die dat wel heeft betaald en dat niet terugkrijgt. De sociale partners hebben besloten dat die groep evenveel moet profiteren van de stelselwijziging als de andere groepen. Daarvoor is een compensatie afgesproken. Dat is een heel lastig aspect in onze transitie, en heeft vooral op tafel gelegen bij de sociale partners. Er is in ons geval afgesproken dat als de dekkingsgraad hoger is dan 110 procent, deze compensatie in een keer uit de buffer wordt betaald. Maar als de dekkingsgraad tussen 105 en 110 procent ligt, neemt de werkgever die compensatie voor zijn rekening en wordt de compensatie verspreid in de tijd.”

Hoe groot is de groep die moet worden gecompenseerd?
“Groot. De grootste compensatie geldt voor deelnemers tussen 45 en 55 jaar.”

Ben je trots dat PPF APG als eerste invaart, of is het vooral spannend?
“Spannend is het zeker. Wat vindt de toezichthouder van ons implementatieplan en zullen we nog iets fundamenteels moeten aanpassen? Maar ik ben toch vooral trots dat we ons, samen met APG als uitvoerder en de sociale partners, op een zorgvuldige manier richting het invaarmoment bewegen. Er is ontzettend hard gewerkt en het resultaat mag er zijn: we liggen fantastisch op schema.”