Droom en daad: ‘Ik mag toch hopen dat er nog vissen zijn als ik 50 ben’

Maar doodslaan deed hij niet

Want tussen droom en daad staan wetten

In den weg en praktische bezwaren

(uit: Willem Elsschot, Het Huwelijk)

Pensioen mag voor generatie Z een ver-van-hun-bedshow zijn, zij zijn wel de generatie van de toekomst. Waar dromen ze van? Wat doen ze om dat te bereiken? En wat staat het in de weg? In de serie Droom en Daad laten we jongeren aan het woord over hoe nu en later er voor hen uitziet. Vandaag freelance tekstschrijver Nina Keijzer (20) uit Ridderkerk: “Waarover ik me zorgen maak, met het oog op de toekomst? Je kunt beter vragen: waarover niet?”

Wie: Nina Keijzer (20)

Woont in: opgegroeid in Rotterdam, woont nu bij haar ouders in Ridderkerk.

Werkt: als astroloog en tekstschrijver. “Mijn werk is op dit moment het belangrijkste in mijn leven. Ik ben er elke dag mee bezig. Dat heb ik ook van huis uit meegekregen. Mijn ouders hebben altijd beiden fulltime gewerkt, net als mijn opa en oma; het zit in ons om keihard te werken.”

Houdt van: schrijven, lezen, fitnessen, netflixen en pianospelen.

Waar droom je van?

“Ik zou graag mijn eigen boeken willen uitgeven. Als het even kan wil ik op die manier iets betekenen voor de maatschappij, verschil maken. Als ik iemand kan helpen, op welke manier dan ook, ben ik al tevreden. Succesvol zijn is in mijn ogen de vrijheid hebben om te doen wat je leuk vindt. Veel geld hebben is ook fijn, daar niet van. Maar het is niet het belangrijkste.”

Hoe zie je jouw toekomst voor je?

“Ik ben eigenlijk te veel bezig met mijn toekomst. Meer dan ik zou willen. Met mijn beste vriend heb ik het elke dag over later. Je bent nu nog jong, zeggen mensen, maak je niet druk. Dat is wel zo, maar we zien ook dat het niet veel beter wordt. Hoe kun je je niet druk maken als je met een torenhoge studieschuld zit en geen enkel uitzicht hebt op een hypotheek? Ik zie het nog niet gebeuren, maar ik hoop voor mezelf dat ik over een jaar of vijf uit huis ben en dat ik uiteindelijk een leuk huis kan kopen. In een ideale wereld heb ik geen geldzorgen, kan ik een leuk pensioen opbouwen en hoef ik me geen zorgen te maken over later.”

Wat als je gepensioneerd bent?

“Ik kijk er niet naar uit om op mijn 70^ste nog een kantoorbaantje te hebben en keihard te werken. Het liefst stop ik eerder. Een passief inkomen zou fijn zijn. Als ik zzp’er blijf, zal ik zelf voor mijn pensioen moeten zorgen. Dat is iets waar ik me nu al druk om maak. Het leven wordt alleen maar duurder, en de lonen lijken niet evenredig mee te stijgen. Als de huizen ook nóg duurder worden, hoe gaan we dat dan betalen? Mijn generatie is erg van het beleggen, je ziet het opeens overal. Ik wil het zelf ook gaan doen. Ik hoop dat ik een lekker potje bij elkaar kan sparen om op mijn oude dag zorgeloos in de tuin te kunnen zitten. Maar misschien ziet geld er over vijftig jaar wel heel anders uit. Dat klinkt misschien heel sciencefictionachtig, maar we hebben al bitcoin en andere cryptomunten, dus zo’n gek idee is dat niet.”

Wat is je droom voor Nederland?

“We werken veel in Nederland. Het zou mooi zijn als daar ooit verandering in komt; dat we minder gaan werken voor hetzelfde geld. Het zou een mooi experiment zijn. Iedereen wil minder werken voor hetzelfde geld. Misschien krijg je in 30 uur wel net zo veel gedaan als in 40 uur, omdat je maar een beperkt aantal productieve uren op een dag hebt en niet non-stop gefocust kunt zijn. Het zou misschien ook een hoop burn-outs schelen. Ik hou van werk en ik vind het belangrijk, maar eigenlijk zou de balans tussen werk en privé meer moeten doorslaan richting privé. Ik denk dat mijn generatie zich daar ook heel bewust van is: je leeft maar één keer en er is meer in het leven dan werk.”

In wat voor wereld zou je willen leven?

“Ik hoop dat grote bedrijven en landen meer verantwoordelijkheid willen nemen, er moet veel meer worden gedaan om de klimaatdoelen te halen. Het is een serieuze kwestie, waar in mijn ogen nog veel te laconiek over wordt gedaan. Hartstikke leuk dat we naar Mars toe willen, maar laten we eerst eens zorgen dat we de aarde op orde kunnen krijgen.”

Wat baart je zorgen, met het oog op de toekomst?

“Je kunt beter vragen: wat niet? Vooral de klimaatcrisis houdt me bezig. Wat als de zeespiegel in Nederland daardoor nog verder stijgt? En ik zag een documentaire waarin werd gezegd dat er in 2050 geen vis meer in zee zwemt, als de visvangst in het huidige tempo doorgaat. Dat beangstigt me. Ik mag toch hopen dat er nog vissen zijn als ik 50 ben. Wat gaan we nu doen om dat te voorkomen?”

Wat staat jouw dromen verder in de weg?

“De huizenmarkt baart me zorgen. Hoe kom ik later in vredesnaam aan een leuke hypotheek? De huizenprijzen rijzen de pan uit in de randstad en alles gaat boven de vraagprijs weg. Mijn generatie en de generatie na mij moeten sowieso minimaal 20.000 euro eigen geld meebrengen willen we een leuk huis kunnen kopen. Dat vind ik best wel beangstigend. Ik heb het er vaak over met mijn ouders. Mijn moeder woonde toen ze 18 was op zichzelf, zij had een appartementje voor 250 gulden per maand. Als ik dat hoor kan ik wel huilen. Zoiets heb je nu niet eens meer voor 500 euro in de randstad. Dit kan zo niet doorgaan. Straks wonen we tot ver in de dertig nog thuis bij onze ouders omdat we geen zicht hebben op een goed huis.”

Zijn er nog andere obstakels?

“Ja, we zitten ook nog met een torenhoge studieschuld vanwege het afschaffen van de basisbeurs. Ik heb vrienden met een schuld van 60.000 euro, die geen idee hebben hoe ze die later gaan aflossen. Iedereen denkt dat mijn generatie alleen maar lang leve de lol is, maar mijn vrienden werken zich drie slagen in de rondte om alles te kunnen betalen. Mensen vergeten dat het allemaal heel erg duur is, een kamer huren alleen al kost veel geld. Het zou heel fijn zijn als de basisbeurs terugkomt. Dat zou zoveel stress schelen. Wij zijn de toekomst, in de toekomst moet je als overheid investeren.”

Wat doe jij zelf voor een betere wereld?

“Mijn ouders en ik zijn heel bewust bezig met duurzaamheid. We hebben geen plastic tasjes en flesjes water meer in huis, gooien veel minder weg dan eerst en kopen biologisch waar dat kan. Verder zijn we thuis allemaal veganist, we eten alleen plantaardig. Mijn moeder werd op haar 14^de al vegetariër. Ik begon toen ik 15 was vegetarisch te eten, een paar maanden later ben ik veganist geworden. Allebei mijn ouders zeiden: dan doen wij mee. Daar ben ik heel dankbaar voor. Zelfs mijn vader is cold turkey gestopt met vlees, zuivel en eieren. Daarnaast ga ik elke dag wandelen en raap dan alle rotzooi op die ik onderweg tegenkom.

Eén iemand kan een verschil maken, maar tegelijkertijd vind ik dat de verantwoordelijkheid nu nog te veel bij het individu wordt gelegd in plaats van bij de grote, vervuilende bedrijven. Ik hoop dat dat de komende jaren gaat veranderen. Want we kunnen allemaal wel zorgen dat we geen plastic rietjes meer in huis halen, maar zolang de komkommers nog in plastic worden verkocht, zet dat geen zoden aan de dijk. Ik vind het ook jammer dat duurzaam vaak duurder is. Dat maakt dat veel mensen toch voor de minder duurzame keuze gaan.”