568 Miljard euro. Dat is het totaal belegd vermogen van APG wereldwijd (stand februari 2021). Doel: een goed en duurzaam rendement voor de deelnemers van de fondsen. De portefeuille is vanzelfsprekend breed. Van investeringen in windmolenparken in Zeeland tot aandelen in internationale hotelketens. En van veilige obligaties tot de wat meer fluctuerende handel in goud of soja. Wie zijn de mensen achter die beleggingen? Wat drijft ze? Welke keuzes maken ze? En waarom?
In deze eerste aflevering: Peter Verbaken, Hoofd van het Team Grondstoffen van APG.
In 2019 een plus van 17%, in coronajaar 2020 een min van 16%: wie belegt in grondstoffen moet over stalen zenuwen beschikken. Zijn grondstoffen als olie, goud, soja of suiker dus een té risicovolle belegging voor een pensioenbelegger als APG? Nee, stelt Peter Verbaken, Hoofd van het Team Grondstoffen van APG Asset Management. “Met grondstoffen kun je een betere risicospreiding in je totale beleggingsportefeuille aanbrengen.” Een goed gesprek over de aanpak, kansen en dilemma’s van APG - ook als het gaat om duurzaamheid.
Wat zorgt nu voor die enorme fluctuaties in de prijzen van grondstoffen?
“Daar zijn meerdere factoren voor aan te wijzen. In het laatste decennium zagen we veel prijsdalingen op de grondstoffenmarkt, omdat de economische groei matig was. Lijkt de groei aan te trekken, dan veren grondstofprijzen meteen weer op. Verder treden er heel snel grote verschuivingen op in vraag en aanbod, zoals op de oliemarkt. Vorig jaar daalde de olieprijs extreem hard en noteerde zelfs even negatief. Over heel 2020 deden koper, goud en zilver het juist heel goed, net als een aantal agrigrondstoffen, zoals soja, mais en cacao. Waar aandelen, obligaties en vastgoedbeleggingen vaak dezelfde kant op bewegen, zie je bij grondstoffen dus veel eerder tegengestelde koersbewegingen. Ofwel, de correlatie tússen verschillende grondstoffen is erg laag. Dat biedt kansen voor beleggers zoals wij, die beleggen vanuit actief beheer. Dat betekent dat wij niet zomaar een grondstoffenindex volgen, maar zelf kiezen in welke grondstoffen we investeren. Een van onze doelen is om een hoger rendement te halen dan zo’n index, die we als benchmark beschouwen.”
Sommige experts voorspellen een nieuwe ‘supercycle’ in grondstoffen; een lange periode van prijsstijgingen door coronavaccins, de monetaire steunpakketten van centrale banken en uiteindelijk economisch herstel. Wat verwacht jij?
”Die kans zit er zeker in. Grondstofprijzen stijgen doorgaans als de wereldwijde economie groeit, maar ook als de inflatie laag blijft. Daarbij moet je ook fundamenteel kijken: voor sommige grondstoffen ligt een toenemende vraag erg voor de hand. Neem koper, een grondstof die een cruciale rol zal spelen bij de elektrificatie binnen veel markten. Of lithium, dat gebruikt wordt voor accu’s die producenten onder meer gebruiken in elektrische auto’s. De vraag naar dergelijke grondstoffen zal toenemen, terwijl het aanbod niet noemenswaardig stijgt. Dat betekent overigens niet dat de prijzen van deze grondstoffen meteen in een rechte lijn omhoog gaan. Bovendien zit er al de nodige verwachting in de huidige prijzen.”
Hoe verklaar jij de enorme prijssprongen van de olieprijs? En waar gaat die prijs naartoe?
“Dat laatste is lastig te voorspellen. De olieprijs is misschien wel het meest beweeglijk van alle grondstofprijzen. Toen de coronacrisis uitbrak, daalde de vraag naar olie door al die lockdowns logischerwijs scherp. Tegelijk verhóógden de twee grote olieproducenten Saoedi-Arabië en Rusland vanwege een onderling conflict hun productie. En dus daalde de olieprijs in april naar het absolute dieptepunt van zo’n 20 dollar. Heel kort was de prijs zelfs negatief. Daarna bereikten de OPEC-landen, plus Rusland, toch een akkoord om de olieproductie te beperken. Waarna de prijs gestaag ging klimmen. De olieprijs noteerde begin april iets boven de 60 dollar per vat. Een enorme stijging, vergeleken met afgelopen voorjaar.”
Maar als wereldwijd de klimaatdoelen serieus worden genomen, zal de vraag naar olie de komende jaren toch structureel afnemen?
“Op korte termijn stijgt de olieprijs door de verwachting van een economisch herstel, waardoor de vraag naar olie toeneemt. Maar inderdaad, cruciaal is hoe de klimaattransitie de komende jaren gaat uitpakken. Welke alternatieve brandstoffen breken verder door? En wat gebeurt er aan de aanbodkant? De laatste jaren was er bijvoorbeeld veel aanbod van (relatief dure) schalie-olie uit de VS, maar de olieproducenten zijn daar zeer zwaar geraakt door de lage olieprijs. Kortom, zowel aan de vraag- als aan de aanbodkant is de komende jaren van alles mogelijk.”
In het jaarverslag 2020 lezen we ‘dat APG haar invloed als grote belegger gebruikt om bedrijven aan te sporen tot CO2-reductie’. Maar dan kun je toch niet tegelijkertijd in een fossiele brandstof als olie beleggen?
“Er is maatschappelijk gezien veel aandacht voor fossiele brandstoffen. Vanuit APG kijken we dan ook zorgvuldig naar de effecten van de energietransitie. Het wordt heel interessant hoe snel duurzame energiebronnen op grote schaal beschikbaar worden. Dat de vraag naar fossiele brandstoffen zoals olie moet afnemen om aan de klimaatdoelstellingen te voldoen, is evident. Daarvoor moeten regeringen, bedrijven en consumenten verantwoordelijkheid nemen en grote veranderingen in gang zetten of gaan versnellen.”
Moet APG die verantwoordelijkheid ook nemen, onder andere met de beleggingen in grondstoffen?
“Zeker. Maar het is wel een cruciaal verschil of je - zoals wij - via derivaten en dan met name futures belegt op bijvoorbeeld de olieprijs, of dat je via aandelen of obligaties directe belegt in olieproducerende bedrijven. Die laatste beleggingen dragen door de activiteiten van deze bedrijven te financieren daadwerkelijk bij aan meer productie. Daarom verhouden beleggingen in grondstoffen zich in mijn ogen lastiger met de CO2 reductie-ambities. Onze beleggingen in een olie-future bijvoorbeeld dragen niét bij aan een hogere olieproductie; het is wat CO2-uitstoot betreft een neutrale belegging. Maar inderdaad, het is een soms lastig uit te leggen verschil.”
Rendementen van grondstofbeleggingen kunnen nogal grillig zijn. Is het dan wel verstandig om de pensioenpremies hiervoor te gebruiken?
“Terecht punt. Wij kijken voor onze klanten altijd naar hun totale beleggingsmix. Die varieert per klant, afhankelijk van de rendementen die men wil behalen en tegen welke risico’s. Op basis daarvan bepalen wij, in nauw overleg met de klant, de ideale mix. Dus de percentages die we beleggen in respectievelijk aandelen, obligaties, vastgoed en een aantal andere assets, zoals private equity, infrastructuur en grondstoffen. Een paar klanten vinden de risico’s te groot, maar de meeste zien graag dat we voor hen ook een klein deel in grondstoffen beleggen. De logica hierachter is dat je met grondstoffen een betere risicospreiding in je totale beleggingsportefeuille kunt aanbrengen.”
