Stel er komt oorlog, of er is een orkaan onderweg. Wat moet je dan als belegger? Weg uit risicovolle aandelen en vluchten in veilige staatsobligaties? Je vastgoedbeleggingen verkopen voordat de bommen op de flatgebouwen vallen, of de woeste winden de daken wegblazen? Op het antwoord kom ik straks.
Waarom begin ik over dit soort ellende? Dat heeft te maken met klimaatverandering. Daar moet je als belegger iets mee. Klimaatverandering – en het beleid om het te beperken – is een zeer bepalende factor in de economische omgeving. Klimaatrisico’s moeten dus een rol spelen in de belangrijkste beleggingsbeslissing die je neemt: hoe verdeel ik mijn portefeuille over verschillende categorieën als obligaties, aandelen, vastgoed en grondstoffen? Het probleem is alleen: klimaatverandering is nieuw. Dino’s hebben de huidige hoge concentratie van koolstofdioxide in de atmosfeer meegemaakt, de mensheid nog niet. Ook de snelle toename van broeikasgassen is uniek.
We hebben als belegger dus geen enkel houvast. Er bestaat geen historie met keurige verbanden tussen bijvoorbeeld temperatuurstijging en de rendementen van verschillende beleggingen. En probeer maar eens te modelleren hoe een opwarmende aarde de relaties tussen landen beïnvloedt, of migratiestromen en ziektes.
Wat we wél weten, is dat klimaatverandering gepaard gaat met risico’s. Die kunnen fysiek zijn, denk aan overstromingen, droogte en misoogsten. Vooral een ramp voor burgers, maar ook voor beleggingen. Daarnaast heb je transitierisico’s. Die term vangt verliezen die te maken hebben met bijvoorbeeld nieuwe technologie of een verandering van de regels. Denk aan een verbod op je product, waardoor je fabriek zijn waarde verliest.
Terug naar oorlogen en rampen. Die bieden aanknopingspunten, omdat bij klimaatverandering vergelijkbare risico’s optreden. Ook hier is namelijk sprake van fysieke vernietiging. En ook oorlogen en rampen veroorzaken transitierisico’s door een ommezwaai in regels of beleid. Zo raakte na Fukushima kernenergie in Japan en Duitsland uit de gratie, maar is het sinds de inval in Oekraïne weer bespreekbaar.
Natuurlijk beweert niemand dat oorlogen en natuurrampen de perfecte analogie vormen voor klimaatrisico’s. Maar waar modelleren geen optie is, kan dit toch iets zeggen over de impact op relatieve rendementen. Uiteraard zijn beleggers uiteindelijk geïnteresseerd in absoluut rendement. Maar voor de verdeling over je beleggingscategorieën wil je vooral weten welke categorieën het relatief goed doen onder bepaalde omstandigheden, zoals bij de risico’s die ontstaan door klimaatverandering en -beleid.
En waar kom je dan op uit? Dat hebben we bij APG uitgezocht*. Bij rampen blijken aandelen en vastgoed veel beter te renderen dan staatsobligaties. Ook tijdens oorlogen loonde het om juist beleggingen met een hoger risicoprofiel als aandelen, vastgoed en grondstoffen in de portefeuille te hebben. Het druist tegen de intuïtie in dat juist in risicovolle tijden risicovolle beleggingen het goed doen, waar staatsobligaties traditioneel worden gezien als een veilige vluchtheuvel.
Wat zit daarachter? Bij kleine schokken bieden obligaties zekerheid, maar als er echt grote problemen spelen, draaien uiteindelijk toch overheden op voor de risico’s. Het is dus nog maar de vraag of staatsobligaties nou echt een ideale schuilplaats zijn als het serieus slecht weer wordt.
Charles Kalshoven is macro-econoom bij APG
* Deze column geeft een korte inkijk in recent onderzoek van APG. De liefhebber kan het artikel lezen in het VBA-journaal