‘De nieuwe pensioenwet is absoluut mijn love baby’

APG CEO Annette Mosman wandelt met Wouter Koolmees, namens D66 tot januari dit jaar minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en vanaf 1 november president-directeur van de NS. Samen kijken ze vooruit, naar het nieuwe pensioenstelsel. “Ik ben ervan overtuigd dat de pensioenvermogens eerlijk kunnen worden toebedeeld aan alle deelnemers.”

Verboden voor voetgangers. Wouter Koolmees en Annette Mosman zijn nog maar net begonnen aan hun wandeling van Beverwijk naar Wijk aan Zee, of ze staan alweer stil. Een verbodsbord. Wat te doen? Omlopen en gokken dat ze weer op de wandelroute uitkomen? Het bord negeren en stoïcijns doorlopen? Ze kiezen voor de brave variant. En moeten daar allebei meteen hard om lachen, want als geboren Rotterdammer (Koolmees) en Amsterdammer (Mosman) zouden ze toch gewend moeten zijn om flexibel met dit soort regels om te gaan. Na een korte omweg komen ze weer uit op het wandelpad. Daar staat een parkeerwacht. Ze vragen hem naar het waarom van dat bord. “Om wandelaars te beschermen tegen mogelijk vrachtverkeer. Maar iedereen loopt gewoon door hoor, u bent de enige die omloopt”, glimlacht de man in het gele hesje.

Herkent hij de voormalige minister? De man die aan de wieg stond van een grondige herziening van ons pensioenstelsel? Koolmees is sinds januari minister-af. Vriend en vijand roemen zijn inzet, ongelooflijke dossierkennis en intelligentie. Hijzelf blijft bescheiden: “Ik zag het als mijn taak. Maar de nieuwe pensioenwet is absoluut mijn love baby. Daar heb ik met hart en ziel aan gewerkt.” Hij omschrijft zijn vertrek beeldend: “Zodra je geen minister meer bent, wordt je tas-vol-stukken omgekeerd. Maar je bagage blijft. Ik zal alle ontwikkelingen rond de invoering van de Wet Toekomst Pensioenen op de voet blijven volgen, want het onderwerp ligt me na aan het hart.”   

Heldere uitleg

Na een stevige duinbeklimming hebben Wouter en Annette opeens vol zicht op het immense terrein van Tata Steel. Rokende schoorstenen en kolencentrales, omgeven door het mooie duinlandschap. Ze zijn er stil van. “Wow, dit is de eerste keer dat ik Tata Steel zo zie. Het terrein is veel groter dan ik dacht. Hier zie je de noodzaak en omvang van de klimaattransitie in één beeld terug”, zegt Annette. Dat brengt hun gesprek op de transitie in de pensioensector. 

Insiders begrijpen de noodzaak hiervan, maar dat geldt niet of nauwelijks voor gepensioneerden en deelnemers. En dus: hoe communiceer je met hen? Wouter: “De pensioendiscussies in de Tweede Kamer zijn altijd zwaar inhoudelijk. Daar snapt een buitenstaander niets van. Ik begrijp het belang van een heldere uitleg voor zowel werkenden als gepensioneerden. Deze zomer heb ik me drie uur laten interviewen door Cees Grimbergen van het tv-programma Zwarte Zwanen. Met als doel om het hoe en waarom van de nieuwe pensioenwet zo goed mogelijk uit te leggen. Zo’n interview is en blijft een gok, want je weet nooit met welke quotes de media aan de haal gaan.”

Echt in gesprek gaan

Annette beaamt dat: “Daarom hebben pensioenfondsen en uitvoerders de neiging om niet in gesprek te willen met de media. En ook om het echte gesprek met onze deelnemers niet aan te gaan. Daardoor horen we niet wat hun zorgen zijn. Wat we wel graag doen: hen uitleggen hoe het zit. Maar dat is niet genoeg, dat moeten we echt doorbreken. Onlangs was ik bij een bijeenkomst in het kader van 100 jaar ABP. Daar sprak minister Schouten met een aantal deelnemers, waaronder een politieagent van achter in vijftig. Die moet nog bijna tien jaar tot haar pensioen en is het vertrouwen in haar pensioenfonds helemaal kwijt. Eerst werd haar pensioen gebaseerd op haar eindloon, dat werd later het middelloon. Ze ziet dat pensioenen al jaren niet meer worden geïndexeerd, en ondertussen kan ze zelf steeds later met pensioen. ‘Je ziet mij straks echt niet meer achter een boef aanrennen, hoe moet dat dan?’, verzuchtte ze. In haar ogen komen wij onze beloften niet na. Dat begrijp ik heel goed. We moeten als pensioensector minder oog hebben voor de technische uitleg en meer voor de beleving van onze deelnemers.”  

Uitvoerbaarheid

Annette constateert dat Wouter - “best uitzonderlijk voor een minister” - tijdens zijn ministerschap niet alleen oog heeft gehad voor de inhoud maar ook voor de uitvoering van de nieuwe wet: “Dus niet alleen hoe pensioenfondsen tot een juiste verdeling van de pensioengelden komen, maar ook hoe wij de transitie als uitvoerders operationeel oppakken. De transitie betekent voor APG toch dat we van zo’n 4,5 miljoen mensen de dossiers moeten lichten en gaan berekenen hoe hun nieuwe pensioen eruit zal zien. We wachten dan ook met smart op concrete beleidsbeslissingen.” Natuurlijk, knikt Wouter: “Want dan kun je door. Ik vind het overigens niet meer dan logisch dat je als verantwoordelijk minister wilt snappen hoe ’t zit met de uitvoerbaarheid van gemaakte plannen. Ik hoop dat de politiek dat ook de komende tijd echt voldoende meeneemt.” Bijvoorbeeld waar het gaat om de keus welke methode wordt ingezet om collectief pensioenvermogen om te zetten naar persoonlijke pensioenvermogens: de standaardmethode of de VBA-methode (Value Based ALM). Wouter: “Ik heb gezien dat er in de Tweede Kamer discussie is over de methoden, maar ik ben ervan overtuigd dat dit technisch opgelost kan worden, zodat de vermogens eerlijk kunnen worden toebedeeld aan alle deelnemers.”