Wat betekent scheiden voor je pensioen?

Gepubliceerd op: 28 augustus 2020

Na de scheiding heb je recht op een deel van het pensioen van je ex-partner. Op 1 januari 2022 treedt de nieuwe wet over de pensioenverdeling bij scheiding in werking. Wat gaat er veranderen?

Plus: 5 gouden pensioentips voor als je huwelijk strandt.

  

De wetgever werkt momenteel aan een nieuwe wet over de gevolgen van scheiding voor pensioenen. Belangrijkste geplande verandering: de ex-partner krijgt straks automatisch de helft van het pensioen over de huwelijksjaren toegewezen. Maar ook volgens de huidige wetgeving heeft de ex recht op de helft. Tenzij je het anders regelt.

 

Even rekenen

Harrie Alberti, juridisch medewerker bij APG, vat de huidige regels in hoofdlijnen voor ons samen: “Als partners gaan scheiden wordt het pensioen van de deelnemer – degene die het pensioen opbouwt – verdeeld. De ex-partner heeft recht op de helft van het pensioen van de deelnemer dat tijdens het huwelijk is opgebouwd. Ouderdomspensioen dat voor en na het huwelijk is opgebouwd, wordt niet verdeeld.”

 

Hij geeft een eenvoudig rekenvoorbeeld:

  • Het totale pensioen van de deelnemer is €20.000.
  • Hiervan is €15.000 tijdens het huwelijk opgebouwd.
  • De ex-partner krijgt dan de helft van €15.000 = €7.500.
  • De deelnemer krijgt €7.500 + €5.000 = €12.500.

De ex-partners kunnen die verdeling door het pensioenfonds laten uitvoeren mits zij dat binnen twee jaar na de echtscheiding aanvragen, legt Alberti uit. “Ook kunnen zij afspreken om het pensioen niet te verdelen of een andere afspraak maken.” Voor het partnerpensioen geldt: “Als degene die het pensioen heeft opgebouwd overlijdt, dan krijgt de ex-partner recht op een partnerpensioen dat tot aan de scheiding is opgebouwd. Dit deel van het opgebouwde partnerpensioen valt niet meer toe aan een eventuele nieuwe partner.”

 

Nieuwe wet 2022

Vanaf 1 januari 2022 moet de nieuwe wet in werking treden. Alberti zet de belangrijkste wijzigingen op een rij:

  • De verdeling van de tijdens het huwelijk opgebouwde pensioenen gaat voortaan automatisch. Daarvoor is geen actie meer nodig van de ex-partners.
  • Na de verdeling krijgt de ex-partner van degene die het pensioen heeft opgebouwd een eigen recht op pensioen. Hij/zij kan dan zelf bepalen wanneer het pensioen ingaat. Dat is anders dan de huidige situatie, waarin de deelnemer bepaalt wanneer zijn/haar pensioen ingaat en de ex-partner dan een deel krijgt van dat (ouderdoms-)pensioen.
  • Zowel voor het ouderdomspensioen als voor het partnerpensioen geldt dat alleen de opbouw tijdens de huwelijkse periode gelijkelijk wordt verdeeld. Op dit moment geldt dat alleen voor het ouderdomspensioen. Het partnerpensioen dat tot aan einde huwelijk is opgebouwd, valt nu volledig toe aan de ex-partner.

Kijk hier voor meer info over deze wetswijzigingen.

 

Ondergeschoven kindje

Ondanks het belang van een goede afwikkeling, is het pensioen vaak een ondergeschoven kindje bij echtscheiding, ziet mediator en financieel echtscheidingsadviseur Corrien Roche, eigenaar van Roche Scheidingsdeskundigen. “Veel mediators/advocaten vinden het te ingewikkeld, waardoor het niet of nauwelijks besproken wordt. Maar het kan om heel veel geld gaan. Naast het huis, kan het pensioen het grootste vermogensonderdeel zijn.”

 

De wet VPS (verevening pensioenrechten bij scheiding) regelt dat het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd, bij een scheiding gelijk wordt verdeeld: 50-50. Maar dat hoeft niet per se op die manier, aldus Roche. “De meeste mensen kiezen daarvoor, vaak vanwege gemak of onvoldoende kennis van de andere opties. Je kunt echter ook het gehele pensioen bij degene laten die het minste pensioen heeft opgebouwd, en het pensioen van de ander volgens een ander percentage verevenen.” 

Slimme oplossingen

Ook een groot leeftijdsverschil tussen beide partners vraagt een andere aanpak dan wanneer dat verschil gering is, zegt pensioenconsultant Eric de Bruijn van edb.pensioen.nl. “Bij een groot leeftijdsverschil moet de oudste van de twee op de pensioendatum een deel van het pensioen afstaan en nog wachten op het deel van de ex-partner. Hier zijn slimme oplossingen voor.”

De Bruijn: “De wet biedt mogelijkheden om af te wijken van de standaard. Benut die ook. De waarde moet op een juiste manier en ook objectief worden berekend. Dit vraagt maatwerk. Dat wil niet zeggen dat er voor elke situatie een bevredigende oplossing is. Maar laat je bijstaan door de advocaat of een adviseur.”

 

Veel keuzen

In de ervaring van De Bruijn leidt samenwerking tussen de echtelieden regelmatig tot een voor beiden bevredigende oplossing. “Er zijn heel veel keuzen. Soms kun je over en weer afzien van elkaars pensioen, bijvoorbeeld als dat van beiden vrijwel gelijk is. Dit vraagt wel om zorgvuldige begeleiding. Of de ex-partner mag in het huis blijven wonen in ruil voor het afzien van pensioen van de ander. Zo'n stap heeft ook fiscale consequenties.” Het is daarbij wel belangrijk om te checken of de pensioenuitvoerder wil meewerken, adviseert hij. “Afwijken van de standaard kan vaak wel, maar niet elke uitvoerder is zo flexibel.”

 

Emoties

Bij een scheiding horen emoties. Juist dan moeten mensen oppassen dat ze de juiste beslissingen nemen voor hun toekomst. Roche weet dat niet iedereen op dat moment zit te wachten op diepgravende gesprekken over financiën en/of pensioen. “Toch zijn mensen zich er wel van bewust dat zij nu een belangrijke beslissing nemen voor de toekomst. Ze vinden het fijn als ze daar stap voor stap in begeleid worden, zodat zij samen de goede keuzes kunnen maken.”

5 gouden pensioentips voor als je huwelijk strandt

 

  1. Lang voordat je met pensioen gaat, kun je al samen afspraken maken over de verdeling. Die leg je vast in een scheidingsconvenant.
  2. Breng je pensioenverstrekker binnen twee jaar na de scheiding op de hoogte van je afspraken, dan verdeelt het fonds het pensioen automatisch.
  3. ‘Conversie’ kan aantrekkelijk zijn. Dit is een volledige breuk met je ex-partner voor de verdeling van pensioenrechten bij echtscheiding. Je bent dan niet afhankelijk van de pensioengerechtigde leeftijd van je ex-partner.
  4. Niet elke situatie is hetzelfde. Kies een advocaat of adviseur voor maatwerk.
  5. Check voordat je aanpassingen overweegt wel eerst of je pensioenuitvoerder wil meewerken aan zulk maatwerk.