Het World Economic Forum (WEF) heeft een rapport gepresenteerd over de langleveneconomie. Er is volgens de schrijvers, onder wie een aantal APG-medewerkers, een fundamentele verschuiving in perspectief nodig.
De langleveneconomie zorgt ervoor dat wereldeconomieën veranderen en sociale structuren hervormen, zo stellen de schrijver van het rapport Future-Proofing the Longevity Economy: Innovations and Key Trends. “Immers, we leven langer, waardoor onder meer de pensioen- en zorgkosten stijgen. Dit vraagt om actie en het rapport geeft hiervoor handelingsperspectief”, zegt Alwin Oerlemans, Head of Product Management bij APG AM. Hij heeft samen met Nick van de Sande-Korpershoek en Ruben Laros van Team Policy & Public Affairs namens APG een belangrijke bijdrage geleverd aan het rapport. “Naarmate de wereldbevolking vergrijst, moeten samenlevingen zich ontwikkelen om financiële zekerheid, zingeving en ondersteuning in alle levensfasen te waarborgen”, aldus Oerlemans.
Het rapport stipt een aantal belangrijke onderwerpen aan. Zo moet de samenleving bouwen aan veerkrachtige publieke pensioenstelsels, moet men werken aan de overgang van vermogensopbouw naar (levenslange) pensioenuitkeringen, moet er aandacht zijn voor de rol van werkgevers in financieel welzijn en is er focus nodig op de economie van mantelzorg en langdurige zorg.
Stelselwijziging in Nederland
“Op die gebieden kunnen landen zich echt nog ontwikkelen. Neem de bouw van een veerkrachtig pensioenstelsel. Nederland loopt hierin voorop met het vernieuwde pensioenstelsel. Er wordt om die reden ook goed naar ons gekeken door andere landen die nog niet zo ver zijn”, verzekert Laros.
De grote plus van de stelselwijziging in Nederland is volgens Oerlemans dat terwijl de pensioenen persoonlijker worden, de voordelen van collectiviteit en gezamenlijk beleggen behouden blijven; sociale partners nemen nog steeds verantwoordelijkheid voor bedrijfsbrede of sectorbrede afspraken en via de verplichtstelling wordt geborgd dat iedereen meedoet. “Bovendien gaat de vernieuwing van het pensioencontract in Nederland van een hybride DB-achtige constructie (defined benefit; uitkeringsregeling met een uitkeringsbedrag als uitgangspunt, red.) naar een hybride DC-achtige constructie (defined contribution; premieregeling waarbij de premie vastligt, red.). Met een andere mix van collectieve en individuele elementen en een risicodeling die behouden blijft. Dat laatste past heel goed bij een langleveneconomie. Het moderniseren van het pensioenstelsel, zoals Nederland doet, zorgt voor duurzame zekerheid voor vergrijzende bevolkingen.”
Traditionele modellen
Het rapport van WEF maakt duidelijk dat traditionele modellen voor werk, pensioen en financiële planning niet langer toereikend zijn. Veerkrachtige publieke pensioenstelsels, duurzame strategieën voor levenslang inkomen en flexibele financiële trajecten moeten op elkaar aansluiten om mensen te ondersteunen in langere, meerdere levensfasen. Beleidsmaatregelen, financiële producten en werkgeversstrategieën moeten zich ontwikkelen om loopbaanflexibiliteit, financiële veerkracht en zekerheid in elke levensfase te bevorderen.
“Het blijft in het rapport niet bij alleen hoog-over woorden, er worden ook aanbevelingen gedaan. Bijvoorbeeld als het gaat om het verbeteren van de pensioenoplossingen, en om financiële zekerheid op latere leeftijd te waarborgen. Beleidsmakers moeten innovatieve en kosteneffectieve inkomensoplossingen stimuleren, werkgevers dienen idealiter pensioenplanning te faciliteren voor werknemers die hun pensioen naderen. En financiële instellingen moeten innovatieve pensioenproducten ontwikkelen en vermarkten”, vertelt Van de Sande-Korpershoek.
Flexibele werkstructuren
Een andere belangrijke aanbeveling in het rapport raakt de flexibele werkstructuren en carrièretransities. “Nu we met z’n allen langer werken, neemt het belang van ‘een leven lang leren’ toe. Dat vergroot de wendbaarheid van de beroepsbevolking en zorgt ervoor dat mensen tot, en zelfs na hun pensionering actief blijven”, aldus Oerlemans.
Beleidsmakers moeten dit volgens het rapport stimuleren met flexibele werkregelingen en door werknemersrechten tijdens carrièretransities te beschermen. Werkgevers kunnen op hun beurt beleid invoeren dat flexibel werken mogelijk maakt, waaronder pensioenopbouw tijdens ouderschapsverlof, sabbaticals en jobsharing. “Ook het individu heeft een rol. Die moet gebruikmaken van beschikbare middelen om door carrièreveranderingen te navigeren. Voor financiële instellingen ligt er weer een kans om producten aan te bieden die passen bij deze gewenste flexibiliteit”, vertelt Laros.
Fundamentele verschuivingen
Het rapport maakt duidelijk dat er een fundamentele verschuiving in perspectief nodig is op de langleveneconomie. “In vergelijking met de energietransitie en de AI-revolutie is dit onderwerp een ondergeschoven kindje, waar naar onze mening te weinig aandacht voor is”, aldus Laros.
Bovendien verdient het een andere kijk, weet Oerlemans. “Het rapport doet hier concrete en relevante suggesties voor beleidsmakers, financiële instellingen, werkgevers en deelnemers. Het is daarbij ook duidelijk dat, om de kansen van de langlevende economie te benutten, sectoroverstijgende acties keihard nodig zijn. Acties die inspelen op de economische en sociale gevolgen van demografische veranderingen.”
Meer weten? Lees het hele rapport hier.