APG-experts op Intermediair.nl
Door de coronacrisis worden niet alleen veel beroepsgroepen financieel getroffen, maar ook de pensioenfondsen. Dat zit zo.
Charles Kalshoven heeft een achtergrond in economie, scenario’s en beleggen. Als senior beleggingsstrateeg bij APG adviseert hij pensioenfondsen over hun beleggingsbeleid
U heeft vast wel eens een griepje gehad. Niet fijn, maar uiteindelijk loopt u weer fris als een hoentje rond. Covid-19 is andere koek. De intensivecareafdelingen van ziekenhuizen raken overbelast en inmiddels hebben meer dan 300.000 mensen wereldwijd de besmetting met het coronavirus niet overleefd. Het zal je dierbare maar zijn.
Waar veel mensen niet bij stilstaan, is dat deze pandemie ook impact kan hebben op de pensioenen. Want ook die zijn niet ‘immuun’ voor covid-19. Om verspreiding van de ziekte te voorkomen, hebben overheden de economie in een kunstmatige coma gebracht. Wekenlang stonden hele sectoren stil. De horeca, kappers en tandartsen mochten niet open. De auto- en keukenshowrooms trokken weinig bekijks. In onzekere tijden stellen consumenten grote aankopen uit. Alleen de supermarkten en bouwmarkten beleefden gouden tijden.
De economische gevolgen zijn ongekend, erger dan tijdens de kredietcrisis. Daar heeft u last van als werknemer, ondernemer en pensioendeelnemer. Dat zit zo: bedrijven zien winsten verdampen en gaan eerder over de kop. Daardoor dalen aandelenkoersen en daarmee de bezittingen van pensioenfondsen.
Maar een ongeluk komt zelden alleen. Door de economische crisis is ook de rente gedaald. Dat raakt pensioenfondsen ook. Voor elke euro pensioen in de toekomst, moeten ze nu meer geld opzijzetten. Dat werkt in het huidige pensioenstelsel ongeveer zo: stel dat u over 10 jaar op wereldreis wilt en daarvoor 10.000 euro nodig heeft. Als er nu 6.000 klaarstaat op uw spaarrekening en de rente is 5 procent, dan kunt u stoppen met sparen. Het bedrag groeit vanzelf aan. Maar als de rente daalt, moet u meer inleggen. Bij een rente van 1 procent heeft u nu 9.000 euro nodig, in plaats van 6. Dat is de helft meer. De getallen zijn anders, maar het principe is voor pensioenfondsen hetzelfde: als de rente daalt, dan moeten ze meer geld opzijzetten voor later.
Zo ontstaat een dubbele klap: de bezittingen dalen, de verplichtingen stijgen. De dekkingsgraad van een pensioenfonds is niets anders dan de verhouding tussen deze twee getallen. En die verhouding is door de coronacrisis fors verslechterd.
Herstel of complicaties
De hamvraag is hoe snel pensioenfondsen herstellen. Het eerlijke antwoord: niemand weet dat. Ik kan u wel zeggen wat er voor nodig is: een flink hogere rente, opverende aandelenkoersen, of een combinatie daarvan.
Ondenkbaar is dat niet, maar dan mag de komende kwartalen niet te veel fout gaan. Het virus moet zover onder controle zijn dat de economie snel uit haar kunstmatige coma mag ontwaken. Want hoe langer het duurt, hoe groter de kans op complicaties – denk aan faillissementen en hardnekkige werkloosheid. Dat zou gezinnen direct raken. Een aanhoudende crisis zou ook de vooruitzichten voor economische groei op termijn verslechteren. Via lagere aandelenkoersen en rente komen pensioenfondsen er dan juist slechter voor te staan.
Laat ik hoopvol eindigen. Covid-19 is meer dan een griepje, maar voor de economie zou het best bij tijdelijke (hevige) rillingen kunnen blijven. Ja, we zitten in een economische recessie, maar niet vanwege financiële excessen of een natuurramp die onze fabrieken heeft weggevaagd. Als er snel een vaccin of geneesmiddel is, kunnen we weer aan de slag, met alle lessen van de afgelopen maanden in onze achterzak. Ook uw pensioen(fonds) is daarbij gebaat.