Uit onderzoek naar de pensioenkloof bleek onlangs dat het bewustzijn over pensioen bij Nederlanders in de afgelopen tien jaar is toegenomen van 61 naar 72 procent. Hoe is dat toegenomen bewustzijn te verklaren? We vroegen het aan Joyce Augustus-Vonken, onderzoeker bij APG Research.
Dat niet veel mensen warmlopen voor het onderwerp pensioen moge bekend zijn. Eerder onderzoek van APG Research liet zien dat mensen zelfs bij termen als ‘gras’ en ‘baksteen’ positievere emoties vertonen dan bij de woorden ‘bruto pensioen’ en ‘dekkingsgraad’. Uit onderzoek van Wijzer in geldzaken bleek echter dat het pensioenbewustzijn in het afgelopen decennium met 11 procentpunt is gestegen. Dit roept dan ook de vraag op waardoor die toename wordt veroorzaakt.
Baksteen
Daar is niet één factor voor aan te wijzen, denkt Augustus. “Het onderzoek waarbij de emoties van mensen bij woorden als ‘baksteen’ werden vergeleken met de gevoelens die pensioentermen opriepen, ligt inmiddels alweer tien jaar achter ons. In die jaren is de pensioensector zich veel bewuster geworden van het belang van goede communicatie. Men is gaan inzien dat je deelnemers niet moet overladen met informatie. De sector onderkent de meerwaarde van gelaagde en duidelijke communicatie en de focus is verlegd van veel informatie geven naar het bieden van behapbare, gemakkelijke en concrete stukjes informatie. En er is een grote focus op digitale informatie. We zien de afgelopen tien jaar dan ook een stijging in het gebruik van de persoonlijke digitale pensioenportals.”
Levensgebeurtenissen
Bovendien houden we bij de communicatie over pensioen tegenwoordig meer rekening met hoe een deelnemer ook vanuit het onbewuste denkt en handelt, zegt Augustus. “Daarbij gaat het bijvoorbeeld om de invloed van de woorden die we gebruiken, de hoeveelheid informatie, dat soort dingen. Daarnaast heeft de sector zich duidelijk ten doel gesteld om deelnemers meer te activeren om over hun pensioen na te denken – hoe het ervoor staat en of dat straks genoeg is en over het effect van levensgebeurtenissen. Fondsen hebben daar vaak ook targets voor gesteld, dus daarvoor worden concrete acties ondernomen. Ook dat zal een positieve invloed hebben gehad op het pensioenbewustzijn.”
Mooi nieuws
Ten slotte moeten we ook het effect van alle belangstelling rondom de Nederlandse pensioenstelselwijziging niet uitvlakken (de nieuwe Pensioenwet ging in op 1 juli 2023). “De introductie van het vernieuwde stelsel zal ongetwijfeld een rol hebben gespeeld in de toename van het pensioenbewustzijn. Ook in de media is veel aandacht geweest voor de stelselwijziging, vooral in de afgelopen twee jaar.”
Dat het pensioenbewustzijn in Nederland is gestegen is natuurlijk mooi nieuws. Maar in de pensioensector kijken we veel breder dan dat, zegt Augustus. “Het onderzoek van Wijzer in geldzaken toont onder andere aan dat het pensioenbewustzijn is toegenomen. Dit is gemeten door te vragen of mensen er meer over zijn gaan nadenken en of ze het belang hiervan inzien. Pensioenbewustzijn is natuurlijk het startpunt voor het bouwen aan een grotere financiële zelfredzaamheid en voor het verhogen van het vertrouwen in pensioen. Wil je deelnemers echt goed helpen, dan moet je ook rekening houden met hun kennis en houding ten aanzien van pensioen.”