“Het kan net dat zetje in de rug zijn om langer door te werken”

De geruchten zijn hardnekkig; het kabinet is voornemens een derde belastingschijf in te voeren. Hierdoor gaat voor het eerste deel van het inkomen een lager belastingpercentage gelden. Schiet Jan Modaal hiermee iets op? Wij bellen er even over met hoofdeconoom Thijs Knaap van APG.

Veel is nog onduidelijk, bijvoorbeeld tot welk inkomen de schijf precies loopt, en welk belastingpercentage ervoor geldt. “Wij hebben in Nederland momenteel twee belastingschijven voor het inkomen uit werk en woning. De eerste schijf loopt tot net iets boven de 75.000 euro. Van het inkomen tot aan die grens moeten mensen bijna 37 procent afdragen. In de tweede schijf, dus boven de 75.000 euro, geldt een belastingpercentage van 49,5 procent”, weet Knaap. Dat zijn volgens hem forse percentages. “De plannenmakers denken in praktisch opzicht waarschijnlijk; we hebben al twee schijven, daar kan een derde bij. Dat is natuurlijk ook zo, het is goed uitvoerbaar.”

Maar wat levert het de mensen met een modaal inkomen op?
“Minder inkomstenbelasting. We weten natuurlijk nog niet precies hoe het eruit komt te zien. Maar de kans is aanzienlijk dat een belangrijk deel van het salaris van mensen met een inkomen tot 44.000 euro (bruto modaal inkomen volgens het Centraal Planbureau, red.) in die nieuwe schijf met een lager belastingpercentage valt. Maar goed, dat geldt ook voor onze premier Dick Schoof met een inkomen van 175.000 euro. Ook hij zal over de eerste 75.000 euro van zijn salaris minder inkomstenbelasting betalen.”

Hoe gaat het rijk dit betalen?
“Een aangekondigde wijziging is dat de tweede schijf, het hoge tarief van 49,5 procent, al eerder gaat gelden. Dat raakt de veelverdieners. Als dat voldoende is, dan is het een herverdeling van rijk naar arm en geeft het Jan Modaal meer lucht. Immers, zij profiteren van de verlaging en hoeven niet iets extra’s te betalen. Maar waarschijnlijk is er meer nodig, en kan het zo zijn dat men op andere zaken de belastingen gaat verhogen of toeslagen gaat verlagen. Dan is het een beetje een broekzak-vestzakverhaal. Al heeft men ook wel gezegd de staatsschuld iets te willen laten oplopen. Maar ja, dat is uitstelgedrag. Dat komt later toch weer als een boemerang terug.”

Nederland lijkt een traditie te hebben van het morrelen aan het belastingsysteem. Wat is het doel van stelselwijzigingen?
“Het kan verschillende doelen hebben. Zo kan worden geprobeerd om meer mensen aan het werk te krijgen. Dat moet ook wel trouwens. Het huidige kabinet kijkt kritisch naar arbeidsmigratie, en het werk moet toch worden gedaan. Als je nou vraagt; hoe leidt belastingheffing ertoe dat mensen meer of minder gaan werken, dan kijkt men vaak naar het marginale tarief. Dit is de belastingdruk die werkenden ervaren bij een bruto-inkomensstijging. Dus als ik nou een dag langer ga werken of een baan zoek waar ik 100 euro meer verdien, wat levert dat dan netto op? Het blijkt dat je tot 25.000 euro een heel laag marginaal tarief hebt. Van elke euro die binnenkomt, mag je het grootste gedeelte houden dankzij allerlei heffingskortingen en toeslagen. Daarna gaat het marginale tarief heel snel omhoog. Bijvoorbeeld omdat je die toeslagen niet meer krijgt of omdat de kortingen op de inkomstenbelasting vervallen. Het punt is, als je wil dat mensen meer gaan werken, dan moet je zorgen dat je het marginale tarief verlaagt in de delen van het systeem waarin veel mensen zitten. Als ik naar het belastingstelsel kijk en ik introduceer daar een nieuwe schijf met een laag tarief, zoals mogelijk gaat gebeuren, dan zorgt dit vooral voor een lagere marginale druk bij de mensen met een inkomen tot 25.000 euro. Dat is slechts 17 procent van de werkenden. Dus één op de zes. Dat is niet veel. Voor de andere 83 procent is het een soort van weggevertje. Je betaalt minder belasting, maar het zorgt er niet voor dat je meer gaat werken.”

Het lijkt er dus op dat het kabinet gewoon iedereen iets extra’s wil geven.
“Klopt, en dat is ook helemaal niet erg. Het is een politieke keuze. Een nuance die ik hierbij wel moet maken; een lagere belasting kan voor mensen net een zetje in de rug zijn om langer door te werken na de pensioengerechtigde leeftijd. De groep die rond die leeftijd zit is overigens best groot. Zij kunnen denken; een lager belastingtarief, ik verdien meer en plak er daarom nog een jaartje aan vast. Dat is een bijkomend voordeel van zo’n extra schijf. Maar zoals al gezegd, die verlaging moet ergens vandaan komen. Het kan dan zomaar zo zijn dat mensen die aan de bovenkant van de salarisschaal zitten, zoals veel ouderen, net zo hard achteruit gaan op andere plekken als dat ze er op vooruit gaan in de eerste schijf.”