Jongeren en pensioenen; het is niet altijd een gelukkig huwelijk. PensioenLab brengt daarin verandering. Collega’s Maurice Berende en Robin Frusch gingen als kennisbegeleiders recent met studenten aan de slag over vraagstukken als ‘kleur bekennen’ over het stembeleid van fondsen en hoe jongeren kunnen worden betrokken bij hun pensioen en de Wtp. Wat zijn hun ervaringen met dit missionariswerk?
Hoe zorgen we dat jonge werknemers in loondienst die geen pensioenregeling hebben, toch aandacht besteden aan hun pensioen? Hoe bereiken we dat jonge zzp’ers dat ook doen? Hoe krijgen we jongeren betrokken bij hun pensioen en de Wtp? Maar ook: Kleur bekennen: stemgedrag in beleggingsportfolio’s.
Het zijn allemaal vraagstukken waarvoor jongeren samen met hun kennisbegeleiders adviezen hebben geformuleerd. “Het is ontzettend leuk om te zien welke frisse en innovatieve ideeën eruit zijn gerold”, glundert Maurice, manager Pensioenuitvoering bij APG. Hij begeleidt al enige jaren als enthousiaste pensioenexpert jongeren in de PensioenLab-trajecten. “Dat zijn jonge professionals uit het pensioenwerkveld en daarbuiten. Ze hebben verschillende achtergronden, dit jaar heb ik hbo’ers begeleid, vorig jaar mbo-leerlingen van het ROC Utrecht.” Hij haalt er veel voldoening uit. “Ik vind het leuk om mensen iets mee te geven over mijn werk in de pensioensector. Ik ben ook docent aan Fontys in Eindhoven en geef minors (korte studieprogramma’s, red.) in het domein financiële planning aan derde- en vierdejaarsstudenten. Als je een goede baan hebt in de pensioensector, moet je ook iets doen om jongeren voor deze sector enthousiast te maken, vind ik. En ze activeren om zich te mengen in het pensioendebat. Ze moeten zich er bewust van zijn dat de besluiten die nu worden genomen hun financiële toekomst beïnvloeden.”
Les over geldzaken
Robin, medewerker Pensioenuitvoering bij APG, deelt die mening. “Toen ik bij APG begon, wist ik niet eens wat AOW was. Dat is toch gek.” Robin heeft net als Maurice ook een docentenachtergrond. Dat komt van pas, weet hij. “Het is soms ook trekken aan een dood paard. Maar dit jaar begeleiden wij mensen uit het werkveld, die zijn enorm gemotiveerd. Bij jongeren die een mbo-opleiding volgen is dat soms anders, maar ook dan weten we ze vaak wel in beweging te krijgen.”
Robin heeft met zijn groep ‘studenten’ onderzoek gedaan naar de communicatie, vooral met betrekking tot de Wet toekomst pensioenen (Wtp). “Waarom? Omdat met het ingaan van de Wtp er een aantal zaken verandert die ook voor young professionals van belang zijn. Want als je op tijd over je pensioen nadenkt, heb je ook meer tijd om een eventuele misstand, bijvoorbeeld een pensioengat, te corrigeren.” Zijn advies, en dat van zijn studenten, aan de pensioensector en de overheid is om passende informatie te verspreiden via korte filmpjes per onderwerp, waarin een expert vertelt over de Wtp en welke invloed jongeren kunnen hebben op hun eigen pensioen. Robin: “Filmpjes kunnen bijvoorbeeld gaan over eerder stoppen met werken of het nabestaandenpensioen. Het is belangrijk dat jongeren in deze filmpjes vertegenwoordigd zijn, zodat zij aansluiting voelen bij de informatie.” De leerlingen hebben veel geleerd, weet Robin. Maar hijzelf ook. “Je ziet dat wij in onze sector toch een beetje vastgeroest zitten, jongeren denken heel anders over de benadering van hun leeftijdsgenoten. Geen ellenlange teksten, maar YouTube-filmpjes. En Instagram.”
Verschil in generaties
“En ze pakken zaken methodisch anders aan. Daarin zie je echt het verschil tussen generaties. Zij zitten in een andere belevingswereld”, vult Maurice aan. Hij ging met zijn groep op zoek naar het antwoord op de vraag hoe pensioenfondsen effectiever gebruik kunnen maken van hun rechten als aandeelhouders om duurzaamheid te versterken bij de bedrijven waarvan zij eigenaar zijn. “Ja, best een technisch onderwerp. Maar de jongeren die ik begeleidde waren ontzettend serieus en werken al bij bedrijven in onze sector. Dus zo’n relatief grote vraag was een kolfje naar hun hand.” Een van de antwoorden hierop was dat elk pensioenfonds, groot of klein, volgens de studenten een eigen stembeleid moet opstellen. Dit stembeleid gaat verder dan de klassieke governancevraagstukken. Uiteraard kan dit ook door de proxy advisor worden gedaan. Wel moet elk pensioenfonds het stembeleid publiceren. “Ik was echt verrast door de ideeën, dat maakte de deelname hieraan voor mij ook zo leuk.”
Maurice, die zijn medewerking aan het PensioenLab-traject combineert met zijn drukke werk voor PWRI, vindt het ook qua tijdsbeslag goed te doen. “Ik heb enkele sessies op locatie gehad, inclusief reistijd was ik daaraan zo’n zes uur kwijt. Tussendoor hadden we wekelijks een uurtje contact. Maar als je een groep hebt die meer aandacht en sturing nodig heeft, kost het wat meer tijd.”
Hij beschouwt het als een inspirerend project. “Het traject duurt pakweg zes maanden en je leert veel leuke mensen kennen. Niet alleen studenten, ook tijdens allerlei meetings en congressen spreek je mensen waar je veel van leert. Accountants van DNB bijvoorbeeld, of fondsbestuurders.”
Wat merkt APG ervan?
Of APG ook iets gaat merken van de ideeën van de leerlingen, is de vraag. Robin legt uit dat het moeilijk is om echt iets te veranderen in de pensioensector. “Er zijn maar twintig mensen in Nederland die deelnemen aan het jaarlijkse PensioenLab-traject. Dat is natuurlijk heel weinig, te weinig om echt een verschil te kunnen maken. Maar dat neemt niet weg dat het wel heel belangrijk is en alle kleine beetjes helpen.”
Maurice noemt het missionariswerk. “De groep is klein, maar ik zie ook veel enthousiasme. En we openen toch best wel wat ogen.” Hij vindt dat PensioenLab dan ook alle steun verdient. “Daarnaast zou het volgens mij ook goed zijn als op scholen les wordt gegeven over geldzaken. Hoe zorg ik voor budgettering? Hoe ga ik met geld om? Wat is pensioen? Het is toch vreemd dat jongeren wel alles leren over het opzetten van een eigen zaak, maar nauwelijks iets over hun eigen financiële huishouding.”