De beleggingswereld kent veel bekende en minder bekende termen. Denk aan aandelen, obligaties, opties en swaps. In een speciale reeks lichten we de diverse beleggingscategorieën toe. In deze aflevering gaat Peter Verbaken, Hoofd Commodities bij APG, in op grondstoffen ‒ ook wel bekend als commodity – futures, behorend tot de zogenoemde derivaten.
Gepubliceerd op:
16 januari 2024
Commodities in het kort
Wat is het?
Met een commodity ‒ ofwel grondstoffen ‒ future-contract gaat een belegger een overeenkomst aan om een bepaalde hoeveelheid grondstof tegen een vastgelegde prijs op een vastgelegde datum te kopen (long) of te verkopen (short). De futures zijn vrij verhandelbaar aan verschillende effectenbeurzen.
Wanneer is het ontstaan?
Aziatische boeren maakten al in de achttiende eeuw met handelaren prijsafspraken over de toekomstige levering van rijst. In de negentiende eeuw werd Chicago het centrum voor de Amerikaanse handel in termijncontracten voor graan. Later is de handel in commodity futures verder uitgebreid.
Wat komt er nog meer bij kijken?
Investeren in grondstoffen betekent diversificatie van een beleggingsportefeuille en een behoorlijke inflatiebescherming.
Wat is het?
Een grondstoffen-future is een derivaat, een afgeleid product, gebaseerd op de prijs van het onderliggende product. Wereldwijd worden er vele verschillende soorten grondstoffen-futures aan beurzen verhandeld, grofweg verdeeld in de sectoren metalen, energie en agrarische producten. Meest bekend zijn de handel in goud, olie en granen.
“In een termijncontract maken koper en verkoper via een grondstoffenbeurs bindende afspraken over de prijs van de grondstof op een bepaalde dag in de toekomst”, legt Peter Verbaken uit, vijftien jaar bij APG werkzaam als beleggingsspecialist. “De prijs van een contract is dus gebaseerd op de waarde van het onderliggende product, bijvoorbeeld goud. Je zou kunnen zeggen dat een koper rekent op een waardestijging van dat goud, de verkoper verwacht eerder een prijsdaling. Een vorm van speculeren inderdaad, zeker omdat de waarde van grondstoffen stevig kan fluctueren. Denk aan misoogsten, geopolitieke ontwikkelingen of plotselinge schaarste. De volatiliteit is groot, maar de risico’s voor een langetermijnbelegger met een gespreide beleggingsportefeuille hoeven dat niet te zijn. Een van de grote voordelen van beleggen in grondstoffen is namelijk dat het een goede diversificatie biedt ten opzichte van andere beleggingen, zoals aandelen en obligaties. De beleggingen in grondstoffen leveren op een ander moment in de economische cyclus rendement op dan aandelen of obligaties. Daarmee leidt het toevoegen van grondstoffen aan een beleggingsportefeuille over langere termijn juist tot een lager risico voor de belegger.”
Hoe financier je futures?
Peter Verbaken: “Je sluit een commodity future-contract af aan een grondstoffenbeurs. Deze beurs verplicht de belegger om een margin te storten ter waarde van meestal rond de 5 procent van de onderliggende waarde van de grondstof. Futures kun je dus financieren met slechts een beperkte hoeveelheid geld in vergelijking met de waarde van het contract. Het bekende hefboomeffect. Dat hefboomeffect gebruiken wij overigens als belegger voor pensioenfondsen niet. De volledige waarde van de futures-contracten van grondstoffen in onze beleggingsportefeuille is beschikbaar in cash en er wordt dus geen gebruik gemaakt van de hefboom.”
Stel, je hebt een future-contract voor twee ton tarwe afgesloten. Wat als de afgesproken leveringsdatum is aangebroken? Wordt het graan dan fysiek geleverd? “Nee, voor ons als grondstofbelegger is het dus niet de bedoeling om de fysieke grondstof daadwerkelijk te laten leveren. Daarom sluiten wij vóór de vastgestelde leverdatum het oude future-contract en openen we een nieuw future-contract voor dezelfde grondstof, maar met een langere looptijd. Wij noemen dat het ‘doorrollen’ van de future-positie. Een andere optie is het contract beëindigen en winst of verlies te nemen”
Wanneer is het ontstaan?
Al in de zestiende eeuw maakten boeren met handelaren prijsafspraken over hun toekomstige oogsten. Zo wilden ze hun risico’s afdekken en zeker weten dat ze een bepaalde prijs voor hun producten zouden krijgen. Met die garanties konden ze investeren in noodzakelijke bedrijfsmiddelen. De eerste grondstoffen-futures-beurs ontstond in de achttiende eeuw in Osaka, Japan, waar rijst-futures werden verhandeld. In 1865 werd in Chicago de Chicago Board of Trade opgericht, een beurs met de eerste gestandaardiseerde futures op tarwe en andere agrarische producten. Nu worden de meeste commodity futures elektronisch verhandeld op de effectenbeurzen wereldwijd, onder meer in Londen, New York en Chicago.
Wat komt er nog meer bij kijken?
Commodity futures als belegging werden aan het begin van deze eeuw steeds belangrijker. Ook APG belegt voor een deel van zijn klanten in grondstoffencontracten. “Omdat grondstoffen een goede diversificatie bieden aan een portefeuille”, aldus Peter Verbaken. “Daarnaast beschermen grondstoffen de beleggingsportefeuille enigszins tegen inflatie. In tijden van hoge inflatie, zoals de laatste jaren, zijn grondstoffen historisch gezien de best presterende beleggingscategorie. Ze bieden daarmee tegenwicht aan aandelen en obligaties die bij hoge inflatie vaak minder waard worden.
Vooruitkijkend verwachten we dat commodities een belangrijke rol zullen spelen in de energietransitie, die met name de vraag naar metalen enorm zal aanjagen. Voor de productie van accu’s en windmolens en voor de infrastructuur die nodig is voor de energietransitie is heel veel metaal nodig, zoals koper en aluminium, maar ook lithium en kobalt. Deze sterke stijging van de vraag kan mogelijk niet door het aanbod worden bijgehouden, en dan zijn hogere prijzen te verwachten.”