Pensioenbegrippen

In Nederland bestaat voor iedereen de mogelijkheid fiscaal aantrekkelijk te sparen voor extra pensioen. Dat noemen we individueel aanvullend pensioen. Of: de derde pijler van het pensioenstelsel. Individueel sparen kan bijvoorbeeld door lijfrente, koopsommen en levensverzekeringen.

De AOW (Algemene Ouderdomswet) vormt de eerste pijler van het Nederlandse pensioenstelsel. Iedereen die Nederland woont of werkt, bouwt automatisch AOW op. Het is een basisinkomen om van rond te komen. De nieuwe regels voor pensioen hebben ook invloed op de AOW. Zo is op 1 januari 2020 de wet aangenomen die maakt dat de AOW-leeftijd minder snel stijgt.

Afgesproken is dat in het vernieuwde stelsel, iedere deelnemer maximaal 10% van zijn pensioengeld in één keer mag opnemen. Dat mag zij/ hij doen op de pensioendatum. Dit wordt zeer waarschijnlijk al mogelijk vanaf 1 januari 2024. Dit is onderdeel van het wetsvoorstel ‘Bedrag ineens, RVU en verlofsparen’.

De dekkingsgraad van een pensioenfonds geeft aan hoeveel het vermogen het fonds in beheer heeft in verhouding tot het aantal pensioenuitkeringen waarin het moet voorzien. De dekkingsgraad geeft een indicatie of een pensioenfonds nu en in de toekomst de pensioenen kan betalen. De dekkingsgraad wordt berekend door alle bezittingen van het fonds op te tellen en vervolgens te delen door de pensioenverplichtingen (de pensioenaanspraken van alle deelnemers opgeteld). De dekkingsgraad wordt uitgedrukt in een percentage.

Een van de twee contractvormen in het vernieuwde pensioenstelsel. Dit is de contractvorm die het meeste flexibiliteit en keuzevrijheid biedt. Zo heeft deze contractvorm meer individuele kenmerken zoals lifecycle beleggen en kan er gekozen worden voor een solidariteitsreserve.

Indexatie wordt vaak gebruikt als er wordt gesproken over het verhogen van pensioenen. Het betekent dat het opgebouwde pensioen en de pensioenuitkering worden bij indexatie verhoogd in lijn met de prijsstijgingen in winkels en de ontwikkeling van de lonen.

Invaren is het verhuizen van je pensioenrechten en aanspraken naar de nieuwe regeling. Bij de overstap naar het vernieuwde stelsel betekent het dat het opgebouwde pensioenvermogen wordt verdeeld in persoonlijk pensioenvermogen voor alle mensen die deelnemen aan de nieuwe regeling.

Bij lifecycle beleggen heeft iedere leeftijd een andere beleggingsmix, met als vaste kenmerk dat het beleggingsrisico afneemt naarmate je ouder wordt. Jongeren kunnen meer risico lopen dan ouderen en beleggen daarom een groter percentage van hun vermogen.

De opbouwfase is de periode waarin je pensioen opbouwt. In Nederland wordt er gemiddeld zo'n 45 jaar pensioen opgebouwd. Het is de periode vanaf dat je start met werken totdat je met pensioen gaat.

Dit wordt vaak de tweede pijler van de pensioenopbouw genoemd. Ongeveer 90% van alle werkgevers heeft een aanvullende pensioenregeling voor werknemers. In de meeste gevallen betalen werkgevers ongeveer ⅔ van de pensioenpremie. De werknemer betaalt ⅓. Pensioenfondsen beheren en beleggen het ingelegde geld. Zij betalen later het pensioen uit dat iemand heeft opgebouwd. Dit is een aanvulling op de AOW.

Pensioenpremie is een bedrag dat per afgesproken periode (meestal maandelijks) aan de werkgever wordt betaald. Hiermee wordt pensioen opgebouwd. In de meeste gevallen legt de werkgever ⅔ van de premie in en de werknemer ⅓ van de premie. Het pensioenfonds belegt het ingelegde geld.

Een premieregeling wordt ook wel een DC-regeling (Defined Contribution) genoemd. Dit is een pensioenregeling waarbij alleen vastligt hoeveel de werkgever bijdraagt. De hoogte van de pensioenuitkering wordt sterk bepaald door het rendement. De pensioenregelingen in het vernieuwde pensioenstelsel, de Solidaire premieregeling en de Flexibele premieregeling zijn DC-regelingen.

RVU staat voor Regeling voor Vervroegd Uittreden. In Nederland bestaat de mogelijkheid om eerder te stoppen met werken. De RVU-heffing is de eindheffing die de werkgever betaalt als een werknemer eerder met pensioen gaat.

Sociale partners is een ander woord voor werknemers en werkgevers. Werkgevers worden vertegenwoordigd door werkgeversorganisaties. Werknemers worden vertegenwoordigd door vakbonden.

Eén van de twee contractvormen in het vernieuwde pensioenstelsel. Dit is de meest solidaire contractvorm, met meer collectieve kenmerken (zoals een uniforme beleggingsmix) en minder keuzevrijheid. Ook omvat deze contractvorm standaard een solidariteitsreserve.

De solidariteitsreserve is een soort collectieve buffer die een fonds kan inzetten om grote schokken voor een deelnemer of groep deelnemers op te vangen. Zo kunnen we de risico’s zo eerlijk mogelijk verdelen tussen huidige en toekomstige generaties. Het geld voor deze ‘reservepot’ komt uit de premie en/of uit het overrendement. Er zit geen solidariteitsreserve in het huidige stelsel. Er zit wel een solidariteitsreserve in de Solidaire Premieregeling, één van de mogelijke nieuwe contracten. En in de Flexibele Premieregeling (het andere contract) is het wel of niet opnemen van een solidariteitsreserve een keuze. Dat besluit nemen de sociale partners. De regels voor opbouw en verdeling van de reserve moet een pensioenfonds vooraf en voor langere tijd vastleggen. De toevoeging aan de reserve mag maximaal 10% van het premiebedrag en/of 10% van het overrendement bedragen.

De uitkeringsfase is de periode waarin het opgebouwde pensioen wordt uitgekeerd. De uitkeringsfase begint dus als je met pensioen gaat.

Een uitkeringsregeling wordt ook wel een DB-regeling (Defined Benefit) genoemd. Dit is een pensioenregeling waarbij de pensioenuitkering (hoeveel pensioen je straks krijgt) vooraf vastligt. In het vernieuwde pensioenstelsel bestaan geen DB-regelingen meer, maar stappen we over op DC-regelingen.

Een vakbond is een vereniging van werknemers om de belangen van werknemers te behartigen. Nederlands bekendste vakbonden zijn CNV en FNV. Zij praten vaak namens werkend Nederland met de overheid of partijen als pensioenfondsen.

De Nederlandse overheid vindt het belangrijk dat iedereen pensioen ontvangt. Iedereen die in Nederland woont of werkt ontvangt later AOW. Daarnaast bouw je vaak ook nog pensioen op via je werkgever. De meeste werkgevers vallen onder een bepaald bedrijfstakpensioenfonds. Ambtenaren (onderwijs en overheid bijvoorbeeld) vallen onder ABP, glazenwassers en schoonmakers vallen onder BPF Schoonmaak en bpfBouw is het pensioenfonds voor mensen die werkzaam zijn in de bouw. Sommige beroepen hebben een eigen beroepspensioenfonds speciaal voor die beroepen (medisch specialisten, huisartsen en tandartsen bijvoorbeeld). Daarnaast hebben sommige bedrijven ook een eigen personeelspensioenfonds. En er zijn werkgevers die niet onder verplichtstelling vallen en hun pensioenregeling door een verzekeraar laten uitvoeren.

Een werkgeversorganisatie is een organisatie voor werkgevers. Werkgevers sluiten zich hier aan om ervoor te zorgen dat hun belangen worden behartigd. Bekende voorbeelden zijn VNO-NCW of MKB-Nederland.